Η ενεργειακή κρίση και η ανάγκη απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και γενικότερα τα ορυκτά καύσιμα έχει στρέψει τους Ευρωπαίους καταναλωτές στις αντλίες θερμότητας.
Σχεδόν 3 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας πρόκειται να πωληθούν το 2022 μόνο στην Ευρώπη – από 1,5 εκατομμύριο το 2019- σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ). Με δεδομένο ότι πρόκειται για την πλέον συμφέρουσα οικονομικά αποδοτική πηγή θέρμανσης ο Οργανισμός υπολογίζει ότι έως το 2030 οι πωλήσεις θα αυξηθούν στα 7 εκατομμύρια.
Αν αυτό συμβεί, τότε η μείωση της κατανάλωσης αερίου θα είναι αντίστοιχη με τις ποσότητες που μεταφέρει ο αγωγός ΤΑΡ, δηλαδή 7 δισ. κ.μ.
Με βάση το κόστος της τεχνολογίας σήμερα, ένας καταναλωτής στην Ευρώπη που εγκαθιστά αντλία θερμότητας μπορεί να έχει όφελος 900 δολαρίων ετησίως.
Παρόλα αυτά, ο ΙΕΑ θεωρεί ότι χρειάζεται ενίσχυση από την πλευρά της Πολιτείας λόγω του υψηλού κόστους εγκατάστασης.
Όπως επισημαίνει σε ειδική έκθεση για τις αντλίες θερμότητας ο εκτελεστικός διευθυντής του ΙΕΑ Fatih Birol, οι αντλίες θερμότητας αποτελούν απαραίτητο μέρος οποιουδήποτε σχεδίου για τη μείωση των εκπομπών και της χρήσης φυσικού αερίου και αποτελούν επείγουσα προτεραιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα». Όπως είπε, η τεχνολογία είναι δοκιμασμένη, ακόμη και στα πιο ψυχρά κλίματα και κάλεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να ρίξουν το βάρος προωθώντας αυτήν την τεχνολογία. Πρόσθεσε δε ότι «οι αντλίες θερμότητας θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες να διασφαλιστεί ότι όλοι θα μπορούν να θερμάνουν τα σπίτια τους αυτόν και τον επόμενο χειμώνα, να προστατευθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις από τις υψηλές τιμές και να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι».
Εως 900 ευρώ η ετήσια εξοικονόμηση
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι αντλίες θερμότητας κοστίζουν συνήθως λιγότερο κατά τη διάρκεια ζωής τους από τους λέβητες ορυκτών καυσίμων, χάρη στην υψηλότερη απόδοσή τους. Με τις σημερινές τιμές ενέργειας, η ετήσια εξοικονόμηση λογαριασμού ενέργειας για τα νοικοκυριά που μεταβαίνουν σε αντλίες θερμότητας μπορεί να κυμαίνεται από 300 δολάρια ΗΠΑ στις Ηνωμένες Πολιτείες έως 900 δολάρια στην Ευρώπη.
Ωστόσο το κόστος για την αγορά μιας αντλίας θερμότητας είναι μεγάλο και μπορεί να κυμαίνεται από δύο έως τέσσερις φορές περισσότερο από το κόστος για την αγορά ενός καυστήρα αερίου. Για αυτό ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας επισημαίνει ότι θα πρέπει οι κυβερνητικές πολιτικές να στηρίξουν τους καταναλωτές ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στο αρχικά υψηλό κόστος.
Οικονομικά κίνητρα για τις αντλίες θερμότητας είναι ήδη διαθέσιμα σε περισσότερες από 30 χώρες, οι οποίες καλύπτουν συνολικά πάνω από το 70% της ζήτησης θέρμανσης σήμερα. Πολλές από αυτές παρέχουν επίσης πρόσθετη στήριξη σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, όπου η εξοικονόμηση ενέργειας από μια αντλία θερμότητας μπορεί να είναι σημαντική και να κυμαίνεται μεταξύ 2% και 6% του εισοδήματος του νοικοκυριού.
Τριπλασιασμός των πωλήσεων έως το 2030 και επενδύσεις δισεκατομμυρίων
Ο ΙΕΑ εκτιμά ότι οι αντλίες θερμότητας έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά τουλάχιστον 500 εκατομμύρια τόνους το 2030 - ποσό ίσο με τις ετήσιες εκπομπές CO2 όλων των αυτοκινήτων στην Ευρώπη σήμερα. Οι κορυφαίοι κατασκευαστές βλέπουν ελπιδοφόρα σημάδια ότι η σημερινή δυναμική και η πολιτική υποστήριξη θα μπορούσαν να θέσουν τον κλάδο σε τροχιά τριπλασιασμού των πωλήσεων έως το 2030 - και κατά συνέπεια έχουν ανακοινώσει σχέδια για επενδύσεις άνω των 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στην επέκταση της παραγωγής αντλιών θερμότητας και των σχετικών προσπαθειών, κυρίως στην Ευρώπη.
Η ταχεία εξάπλωση των αντλιών θερμότητας παρουσιάζει ορισμένες προκλήσεις, αλλά η έκθεση επισημαίνει λύσεις για την αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων. Οι αντλίες θερμότητας θα αυξήσουν αναπόφευκτα τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, αν και η ενεργειακή απόδοση μπορεί να μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις στο δίκτυο, παράλληλα με τον βελτιωμένο σχεδιασμό του δικτύου.
Η παγκόσμια προμήθεια και εγκατάσταση αντλιών θερμότητας θα μπορούσε να απαιτήσει πάνω από 1,3 εκατομμύρια εργαζόμενους έως το 2030, σχεδόν τριπλάσιο του σημερινού αριθμού, αυξάνοντας το ενδεχόμενο έλλειψης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ιδίως για τους εγκαταστάτες. Ειδικά προγράμματα κατάρτισης και η συμπερίληψη των αντλιών θερμότητας στις πιστοποιήσεις για υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους μηχανικούς θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποφυγή του κινδύνου έλλειψης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Οι πρόσθετες παγκόσμιες προκαταρκτικές επενδύσεις σε αντλίες θερμότητας που απαιτούνται για την επίτευξη των ανακοινωθέντων δεσμεύσεων για το κλίμα φθάνουν τα 160 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως έως το 2030. Ωστόσο, το κόστος αυτό αντισταθμίζεται από την εξοικονόμηση καυσίμων σε ολόκληρη την οικονομία, ιδίως εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν κοντά στα σημερινά τους επίπεδα, καταλήγει η έκθεση του ΙΕΑ.
