O μήνας Μάιος

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, τον Μάιο 2024 η συνολική εγχώρια κατανάλωση αερίου πλησίασε τις 5 TWh (4.97 TWh), ξεπερνώντας την αντίστοιχη του Μαΐου του 2023 κατά 56.1% (+1.8 TWh).

Η μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες τιμές σε σχέση με τον περσινό Μάιο προήλθε από τον ηλεκτρισμό (+1.43 TWh ή +65%). Ακολούθησε σε αύξηση η βιομηχανία (+0.42 ΤWh ή +125.7%).

Η χρήση του αερίου στον ηλεκτρισμό ήταν η υψηλότερη της εξαετίας (2019-2024) για τον μήνα Μάιο, ενώ η βιομηχανική χρήση του αερίου (0.82 TWh) ήταν η δεύτερη υψηλότερη μετά το 2021 (0.94 TWh). Αντίθετα, η χρήση αερίου στα δίκτυα μειώθηκε ελάχιστα κατά 0.07 TWh (-10.1%).

Αθροιστική επίδοση το πρώτο πεντάμηνο

Αθροιστικά, για το πρώτο πεντάμηνο του 2024 η κατανάλωση αερίου ήταν 25.38 ΤWh, αυξημένη για πρώτη φορά το 2024 σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 1.03 TWh (+4.22%). Μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε σε σχέση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023 (+5.93 TWh ή +30.5%).

Σε ό,τι αφορά τις τελικές χρήσεις, η μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας σημειώθηκε στη βιομηχανία (+42.5% ή +1.22 TWh), ενώ ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (+4.8% ή 0.71 TWh). Αντίθετα, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση (-13.1% ή -0.89 TWh).

Ποιοτικά, η εικόνα αυτή παραμένει η ιδία συγκρίνοντας το πρώτο πεντάμηνο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023, αλλά ποσοτικά είναι αρκετά διαφορετική. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σημειώθηκε στη βιομηχανία (+188.7% ή +2.66 TWh) και ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (+30.1% ή +3.55 TWh). Αντίθετα, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση (-4.5% ή -2.82 TWh).

Η κατανάλωση το 2024

Η κατανάλωση αερίου τον Μάιο του 2024 (4.97 TWh), ήταν η τρίτη υψηλότερη του έτους. Ωστόσο, συγκρίνοντας τους μήνες του 2024 με τους αντίστοιχους του 2023, τον Μάιο σημειώθηκε η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση του 2024, συγκρίνοντας κάθε μήνα με τον αντίστοιχο του 2023 (+56.1%).

Όσον αφορά στην κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις το πρώτο πεντάμηνο του 2024, το μεγαλύτερο μερίδιο κατείχε ο ηλεκτρισμός με 15.36 TWh, καταλαμβάνοντας μερίδιο 60.5% σχεδόν ίσο με αυτό του πρώτου πενταμήνου του 2023 (60.7%). Μειωμένο εμφανίστηκε το μερίδιο στα δίκτυα, αφού έπεσε στο 23.4% (ή 5.95 TWh) από 32% (ή 6.23 TWh) το πρώτο πεντάμηνο του 2023.

Η ανακατανομή αυτή ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης του μεριδίου της βιομηχανίας, το οποίο αυξήθηκε κατά σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 (16.1% ή 4.07 ΤWh) από 7.3% (ή 1.41 ΤWh) το πρώτο πεντάμηνο του 2023.

Ο εθελοντικός ευρωπαϊκός στόχος του -15%

Τον Μάρτιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέθεσε σύσταση ως προς τα κράτη-μέλη για τη συνέχιση της προσπάθειας μείωσης της κατανάλωσης αερίου κατά 15% για την περίοδο Απρίλιος 2024 ― Μάρτιος 2025, σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς από την 1^η Απριλίου 2017 έως την 31^η Μαρτίου 2022. Η σύσταση αυτή αποτελεί συνέχεια του Κανονισμού του Αυγούστου του 2022 για υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% το οκτάμηνο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 συγκριτικά με μια περίοδο αναφοράς, καθώς και της απόφασης τον Μάρτιο του 2023 για εθελοντική μείωση της κατανάλωσης το διάστημα Απριλίου 2023 – Μαρτίου 2024.

Εξετάζοντας λοιπόν την επίδοση της Ελλάδας, προκύπτει ότι για το πρώτο δίμηνο της νέας περιόδου, δηλαδή Απρίλιο-Μάιο 2024, η χώρα όχι απλώς δεν μείωσε την κατανάλωση αερίου σε σχέση με την περίοδο αναφοράς, αλλά αντ’ αυτού την αύξησε. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση (9.17 ΤWh) ήταν κατά 2.65 ΤWh μεγαλύτερη από τον στόχο (6.52 ΤWh), ενώ υπερβαίνει τον μέσο όρο της περιόδου αναφοράς (7.67 ΤWh) κατά 1.5 ΤWh.

Σύγκριση με την ΕΕ-27 για τον εθελοντικό ευρωπαϊκό στόχο του -15%

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat [1] για τη μηνιαία κατανάλωση αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 (Απρίλιος 2024), για τον πρώτο μήνα της νέας περιόδου εθελοντικής μείωσης (Απρίλιος 2024 ― Μάρτιος 2025), η Ελλάδα μείωσε τον Απρίλιο 2024 την κατανάλωσή της μόλις κατά 2.1% σε σχέση με την περίοδο αναφοράς [2].

Η επίδοση αυτή, εκτός από το ότι απέχει από τον εθελοντικό στόχο μείωσης σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες, κατατάσσει την Ελλάδα δύο θέσεις από το τέλος (25^η θέση) στη σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και 12 θέσεις πιο χαμηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (-17.7%), η οποία βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης του εθελοντικού στόχου μείωσης στην αρχή της νέας εθελοντικής περιόδου μείωσης της κατανάλωσης.

Πρόκειται για μια ανησυχητική επιδείνωση της εθνικής επίδοσης σε σχέση με την αντίστοιχη ως προς τον υποχρεωτικό στόχο που είχε επιβάλει η ΕΕ κατά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης για τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτού αερίου κατά τουλάχιστον 15% την οκτάμηνη περίοδο Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023 σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας. Τότε η Ελλάδα, επιτυγχάνοντας μείωση 21.9%, είχε βρεθεί στη 10η θέση ξεπερνώντας τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16η θέση) όσο και χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Ιταλία.^η μείωση 21.9%, είχε βρεθεί στη 10η θέση ξεπερνώντας τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16η θέση) όσο και χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Ιταλία.^η μείωση 21.9%, είχε βρεθεί στη 10η θέση ξεπερνώντας τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16η θέση) όσο και χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Ιταλία.

Οι εισαγωγές το 2024

Οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (3.13 ΤWh) ήταν ενδεκαπλάσιες τον Μάιο του 2024 σε σχέση με τον Μάιο του 2023, με αποτέλεσμα το μηνιαίο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream να ξεπεράσει το 60% (64.1%). Επιπλέον, ήταν οι δεύτερες υψηλότερες εισαγωγές της τελευταίας τουλάχιστον επταετίας για τον μήνα Μάιο, οριακά πίσω από τις εισαγωγές τον Μάιο 2018 (3.14 ΤWh).

Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στην πύλη της Αγίας Τριάδας η μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) τον Μάιο 2024 περιορίστηκε σημαντικά σε μόλις 0.74 ΤWh, μια μείωση 74.9% σε σχέση με τον Μάιο 2023. Έτσι, το LNG για δεύτερο συνεχόμενο μήνα έπεσε στην τρίτη θέση, με μερίδιο 15.2% στις συνολικές εισαγωγές.

Ωστόσο, από τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου διεξάγονται εισαγωγές υγροποιημένου ορυκτού αερίου από τον νέο σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος δεν έχει τεθεί ακόμα σε εμπορική λειτουργία. Από την πύλη αυτή, με βάση όσα δεδομένα έχουν δημοσιευθεί μέχρι στιγμής, έχουν εισαχθεί 0.28 ΤWh [3].

Στη δεύτερη θέση τον Μάιο βρέθηκε το αζέρικο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας με μερίδιο 20.6% (1 ΤWh), για το οποίο καταγράφηκε αύξηση 15.3% σε σχέση με τον Μάιο 2023. Οι εισαγωγές από την τέταρτη πύλη εισόδου τους Κήπους στην Τουρκία ήταν μηδενικές για πέμπτο συνεχόμενο μήνα, δηλαδή από την αρχή του έτους.

Αθροιστικά, για το πρώτο πεντάμηνο του 2024 οι συνολικές εισαγωγές από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας ήταν 25.36 TWh. Οι εισαγωγές μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου αποτελούν πλέον την πρώτη πηγή τροφοδοσίας στη χώρα με 12.49 TWh και μερίδιο σχεδόν 50% (49.3%). Το αντίστοιχο μερίδιο το πρώτο πεντάμηνο του 2023 ήταν μόλις 6.9%.

Στη δεύτερη θέση με 7.85 TWh και μερίδιο 31% βρίσκονται οι εισαγωγές LNG μέσω της πύλης της Αγίας Τριάδας, σημειώνοντας ωστόσο μεγάλη μείωση 50.8% σε σχέση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023%. Στην τρίτη θέση με 4.72 TWh και μερίδιο 18.6% ή) διατηρήθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, αυξημένες σε σχέση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023 κατά 23.5%.

Τέλος, μηδενικές ήταν οι εξαγωγές αερίου μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου για 9^ο συνεχόμενο μήνα (από τον Σεπτέμβριο του 2023).

Εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ελλάδα

Όσον αφορά στο ορυκτό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία, υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), είτε από την πύλη της Αγίας Τριάδας είτε από την πύλη της Αμφιτρίτης.

H ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86.2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.

Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας.

Ο Ιούνιος του 2023 ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερη ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Μάιο 2024 [4]. Συγκεκριμένα το πρώτο πεντάμηνο του 2024 το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα με μερίδιο τουλάχιστον 56.8% [5]. Το υψηλό αυτό μερίδιο οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω αγωγού, καθώς οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μειωμένες τους πρώτους δύο μήνες του 2024 και μηδενικές για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά τη δωδεκάμηνη περίοδο Ιουνίου 2023 – Μαΐου 2024 οι συνολικές εισαγωγές ρωσικού αερίου ήταν τουλάχιστον 33.86 TWh, δηλαδή 50.1% περισσότερες από την αντίστοιχη δωδεκάμηνη περίοδο πριν και κατά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία (22.56 TWh μεταξύ Ιουνίου 2021 και Μαΐου 2022).

Παρατηρείται, λοιπόν, πως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου, όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και τα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν οι εισαγωγές ρωσικού LNG, καθώς κατά την δωδεκάμηνη περίοδο Ιούνιος 2023 ― Μάιος 2024 τουλάχιστον το 24.2% των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αερίου ήταν με τη μορφή LNG. Ωστόσο, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω του αγωγού Turkstream (πύλη Σιδηροκάστρου) κατέχουν όχι μόνο το μεγαλύτερο μερίδιο των εισαγωγών ρωσικού αερίου συνολικά, αλλά παρουσιάζουν και σημαντική αύξηση ειδικά τους τελευταίους πέντε μήνες.

[1] Μερικά από τα δεδομένα της Eurostat, ειδικά των τελευταίων μηνών, είναι προσωρινά (provisional) και θα οριστικοποιηθούν τους επόμενους μήνες. H Κύπρος δεν έχει συμπεριληφθεί στη σύγκριση, καθώς έχει μηδενική κατανάλωση αερίου.

[2] Η περίοδος αυτή αφορά στον μέσο όρο των διαστημάτων Απρίλιος από το 2017 έως και το 2021.

[3] Οι εισαγωγές LNG από την πύλη εισόδου στην Αμφιτρίτη, όπου βρίσκεται ο FSRU Αλεξανδρούπολης, δεν εμφανίζονται κάθε μήνα στα μηνιαία δελτία του ΔΕΣΦΑ.

[4] Για τον Μάιο, δεν υπάρχουν τα δεδομένα στη Eurostat για το ρωσικό LNG.

[5] Οι πραγματικές εισαγωγές είναι πιθανόν περισσότερες, καθώς δεν συμπεριλαμβάνονται οι πιθανές εισαγωγές ρωσικού LNG τον Μάιο 2024.

Μπορείτε να διαβάσετε εδώ τις αναλύσεις των προηγούμενων μηνών από την έναρξη των μέτρων μείωσης της ΕΕ τον Αύγουστο του 2022.