Μελέτη των Φώτη Ζαχαρόπουλου, Επιστημονικού Συνεργάτη ΙΕΝΕ, ειδικού σε θέματα συνθηκών ανταγωνισμού, π. Μέλος ΔΣ ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ και Δημήτρη Μεζαρτάσογλου, Research Associate IENE
Σε ένα μεταβαλλόμενο ενεργειακό περιβάλλον, το οποίο προσπαθεί να επιτύχει συγχρόνως χαμηλές τιμές ενέργειας για τους τελικούς χρήστες και συνέχιση των πράσινων επενδύσεων για ένα καθαρό πλανήτη, οι διμερείς συμβάσεις φαντάζουν ως ιδανική λύση. Ωστόσο, το νέο οικονομικό σύστημα δανειοδότησης από τις τράπεζες συνδέεται εκτός των άλλων και με τα κριτήρια πλέον του ESG (Environmental, Social, Governance). Αποτέλεσμα η ανταγωνιστική προοπτική των εταιρειών και η βιώσιμη ανάπτυξη να σχετίζεται με την δυνατότητα χρηματοδότησης και δανεισμού αφού πρώτα αξιολογηθούν τα χρηματοοικονομικά, τα περιβαλλοντικά και τα κοινωνικά κριτήρια. Η σταθερή ταμειακή ροή και η ελαχιστοποίηση του ρίσκου, που προσφέρουν τα PPAs, εξασφαλίζουν για τις εταιρείες ενέργειας την απαιτούμενη χρηματοδότηση.
Η χρήση ενός τραπεζικού προϊόντος, PPA, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ρευστότητα στην αγορά ενέργειας δημιουργεί, όμως, και πολλά ερωτήματα σχετικά με την ανταγωνιστική προοπτική της χονδρικής αγοράς. Η συμμετοχή πολλών καταναλωτών σε μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις απευθείας με τους παραγωγούς μπορεί να δημιουργήσει μια αποκλειστική σχέση αγοραπωλησίας μη ανταγωνιστική, η οποία καλό είναι να αποφεύγεται σε μια ελεύθερη αγορά. Αν και η εφαρμογή των PPAs αποτελεί μια εύκολη λύση για την απεξάρτηση των υψηλών τιμών ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου καθώς βασίζονται στο πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής των ΑΠΕ, ωστόσο, η καθολική εφαρμογή τους σε όλους τους καταναλωτές και τα αποτελέσματά τους στο ανταγωνιστικό πεδίο απαιτούν περισσότερη ανάλυση.
Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ένα περιβάλλον χαρακτηρίζεται ανταγωνιστικό όταν οι τελικές τιμές ενέργειας είναι κοντά στο οριακό κόστος παραγωγής. Το ζητούμενο σε μια ελεύθερη αγορά είναι το πλεόνασμα του καταναλωτή να προέρχεται μέσα από έναν υγιή ανταγωνισμό ως αποτέλεσμα των καταναλωτικών αναγκών. Ωστόσο, η αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας, μέσω των PPAs, μάς απομακρύνει από τον ανταγωνισμό στην χονδρική αγορά, ενώ παράλληλα δεσμεύει τους καταναλωτές σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Έχει αποδειχθεί ότι η ελεύθερη συμπεριφορά των καταναλωτών, απαλλαγμένη από περιορισμούς ή δεσμεύσεις, ενισχύει τον ανταγωνισμό, ενώ συγχρόνως κατατάσσει τον καταναλωτή σε ρυθμιστικό παράγοντα της αγοράς.
Το συγκεκριμένο Working Paper (Μέρος A), πέρα από τις πληροφορίες σχετικά με την σπουδαιότητα των διμερών συμβάσεων, αναδεικνύει τις στρεβλώσεις που παρουσιάζονται στην προσπάθεια διεύρυνσης της εφαρμογής τους. Εξάλλου, το ζητούμενο είναι η μείωση των τιμών ενέργειας μέσα από ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον στη χονδρική αγορά, με τα PPAs ως ένα εργαλείο, το οποίο να εξυπηρετεί κυρίως τους μεγάλους καταναλωτές (βιομηχανίες). Όπως θα δούμε και στην συνέχεια, η εφαρμογή των PPAs δεν επηρεάζει μόνο τις ανταγωνιστικές συνθήκες αλλά και την μέση τιμή εκκαθάρισης της αγοράς. Στο Μέρος B του Working Paper, που θα ακολουθήσει, θα περιγράψουμε την βέλτιστη οικονομική προσομοίωση των διμερών συμβάσεων PPAs μέσα στην αγορά, η οποία θα ικανοποιεί τόσο τους παραγωγούς ενέργειας όσο και τους καταναλωτές.
