Το 2021, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), οι εκπομπές και οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου ανέβηκαν με πιο έντονους ρυθμούς. Η αύξηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από το 2020 στο 2021 ήταν μεγαλύτερη από τον μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας τα 415,7 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Οσον αφορά το μεθάνιο, τον δεύτερο πιο σημαντικό παράγοντα υπερθέρμανσης, η ετήσια αύξηση ήταν η μεγαλύτερη από το 1983, όταν ξεκίνησε η συστηματική καταγραφή του.
Από την προηγούμενη COP στην Γλασκώβη μέχρι τη φετινή, έχουν μεσολαβήσει αρκετά γεγονότα. Βρισκόμαστε εν μέσω ενεργειακής κρίσης, την οποία έχει επιδεινώσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Έγιναν κλιματικές καταστροφές που δεν είχαν προηγούμενο σε όλον τον πλανήτη, οι οποίες συμβαίνουν όλο και πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ένταση, αναφέρει η Greenpeace. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε δύο εκθέσεις, στις οποίες οι κορυφαίοι επιστήμονες του πλανήτη ξεκαθάρισαν ότι η κλιματική κρίση ξεφεύγει, ήδη καταστρέφει ζωές, περιουσίες και κοινότητες παγκοσμίως, και πρέπει να δράσουμε «ή τώρα ή ποτέ».
Η δεκαετία που διανύουμε είναι κρισιμότατη για να ελαχιστοποιήσουμε την κλίμακα των περαιτέρω μη αντιστρέψιμων αλλαγών και ζημιών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Με τις επιπτώσεις της να αυξάνονται, αλλά και την ανισότητα να μεγαλώνει, η COP27 πρέπει να στραφεί στην κλιματική δικαιοσύνη. Οι κυβερνήσεις του κόσμου θα πρέπει να σταματήσουν να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις μέσα από το υπάρχον προβληματικό σύστημα, τις ψεύτικες λύσεις και τις κενές δεσμεύσεις.
Τι είναι η COP27;
Η Διάσκεψη των Μερών της σύμβασης πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα (UNFCCC), ή πιο απλά η Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP), είναι η ετήσια συνάντηση κορυφής για το κλίμα, όπου οι κυβερνήσεις του πλανήτη συναντιούνται και διαπραγματεύονται για τις δεσμεύσεις και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτή θα είναι η 27η τέτοια Διάσκεψη (COP27).
Η φετινή COP είναι γνωστή ως η COP της Αφρικής και αναμένεται να επικεντρωθεί στη χρηματοδότηση, την προσαρμογή και τη στήριξη για τις απώλειες και τις ζημίες, θέματα στα οποία δεν δόθηκε επαρκής έμφαση στην προηγούμενη COP, όμως σε αυτά η παγκόσμια δυναμική από τις χώρες και τις κοινότητες που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική κρίση αυξάνεται.
Ποιοι θα παρευρεθούν στην COP και ποιοι πρέπει να αναλάβουν δράση;
Εκπρόσωποι και επικεφαλής κρατών από όλον τον κόσμο, καθώς και εκπρόσωποι από οργανώσεις, επιχειρήσεις, την επιστημονική κοινότητα, αλλά και από άλλες ομάδες όπως τους αυτόχθονες λαούς. Επίσης, παρευρίσκονται ΜΜΕ από όλες τις γωνιές της γης.
Οι αρχηγοί των πλουσιότερων κρατών είναι κυρίως αυτοί που πρέπει να δείξουν ισχυρή πολιτική θέληση ώστε οι δεσμεύσεις και η εφαρμογή τους να προχωρήσουν πολύ πιο γρήγορα. Οι χώρες της G20 ευθύνονται για το 80% σχεδόν των ρύπων αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, όμως πολλές από αυτές πρέπει να επιταχύνουν τα κλιματικά τους σχέδια, όπως οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Κίνα, η Αυστραλία, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία και η Βραζιλία.
Μία βασική δοκιμασία στη Διάσκεψη είναι να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες, οι κυβερνήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του συστήματος θα λάβουν επείγοντα μέτρα ώστε να προλάβουν τα χειρότερα, ενώ θα πληρώσουν για τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των κλιματικών ζημιών που προκάλεσαν εν γνώση τους.
Αυτή η COP θα έχει στο επίκεντρο την κλιματική δικαιοσύνη. Ποιος θα πληρώσει για τη ζημιά που έχει ήδη γίνει; Οι μεγάλοι ρυπαντές, οι οποίοι επωφελούνται από τις βιομηχανίες που προκαλούν την κρίση, κι όχι οι άνθρωποι που βιώνουν τις επιπτώσεις της (δηλαδή οι αυτόχθονες πληθυσμοί, οι κοινότητες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ή οι νέοι). Όσοι καταστρέφουν το παρόν μας, πρέπει να λογοδοτήσουν για το μέλλον μας.
Ποια θέματα είναι σημαντικά στη φετινή COP;
Υπάρχουν κάποια σημαντικά θέματα που απαιτούν αποφάσεις φέτος. Κάτι πολύ σημαντικό είναι η πρόοδος που θα σημειωθεί σε διάφορα πολιτικά θέματα, όπως οι απώλειες και οι ζημίες, κι όχι μόνο τα τελικά κείμενα αποφάσεων που θα συνταχθούν. Φυσικά, όπως πάντα, όσο περισσότερο καθυστερούν οι κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να υπάρξει επιτυχία.
Ποια συγκεκριμένα πράγματα ζητά η Greenpeace στη Διάσκεψη;
Για να επιτευχθεί η κλιματική δικαιοσύνη και να περιοριστεί η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5°C, όπως συμφωνήθηκε στη Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι, η COP27 πρέπει να εξασφαλίσει τα εξής:
Οι πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή χώρες και κοινότητες θα έχουν πρόσβαση σε επαρκείς οικονομικούς πόρους και τεχνική υποστήριξη ώστε να αντιμετωπίσουν τις ζημιές που έχουν ήδη υποστεί.
Οι πιο πλούσιες χώρες, που ιστορικά ρυπαίνουν περισσότερο, πρέπει να συμφωνήσουν σε επιπλέον οικονομικές συνεισφορές για μια παγκόσμια αντιμετώπιση των απωλειών και ζημιών. Οι υπάρχουσες οικονομικές συμφωνίες για την αντιμετώπιση των κλιματικών επιπτώσεων είναι ανεπαρκείς και η στήριξη στις χώρες και τις κοινότητες που έχουν πληγεί ώστε να συνέλθουν από τις προηγούμενες κλιματικές καταστροφές και να προετοιμαστούν για τις επόμενες πρέπει να μπει σε προτεραιότητα, κάνοντας τους μεγάλους ρυπαντές να πληρώσουν για αυτό.
Όλες οι χώρες θα συνεισφέρουν, με έναν ισότιμο και δίκαιο τρόπο, στη γρήγορη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο μισό ως το 2030, με στόχο τον μηδενισμό.
Μία πλήρης κατάργηση των ορυκτών καυσίμων πρέπει να υπάρχει στην τελική συμφωνία της COP, καθώς και στις αντίστοιχες δεσμεύσεις για τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDCs). Αυτό σημαίνει καμία νέα πετρελαιοπηγή, κανένα νέο εργοστάσιο λιγνίτη και κανένα νέο έργο ορυκτού αερίου. Μία τέτοια δέσμευση να καταργηθούν όλα τα νέα έργα ορυκτών καυσίμων άμεσα πρέπει να συνδυάζεται και με μία δίκαιη μετάβαση για τους εργαζόμενους σε αυτά και τις κοινότητες που επηρεάζονται.
Οι πιο φτωχές χώρες θα έχουν πρόσβαση στους απαραίτητους οικονομικούς πόρους ώστε να προετοιμαστούν για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να απανθρακοποιήσουν τις οικονομίες τους.
Στη Διάσκεψη για το Κλίμα στην Κοπεγχάγη το 2009, οι πλούσιες χώρες δεσμεύτηκαν να υποστηρίξουν τις φτωχότερες με 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως ως το 2020. Αυτή η δέσμευση δεν πραγματοποιήθηκε, γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών πρέπει επειγόντως να αυξήσουν τις συνολικές συνεισφορές τους για το κλίμα, ειδικά για τη στήριξη μέτρων προσαρμογής.
Η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας είναι συνώνυμη με την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης.
Δεν βιώνουμε μόνο την κλιματική κρίση, αλλά και την κρίση κατάρρευσης της βιοποικιλότητας. Η προστασία και η αποκατάσταση της φύσης είναι κρίσιμη ώστε να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις αυτές, όμως αυτό πρέπει να συμβεί ταυτόχρονα με την επείγουσα κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη μείωση των εκπομπών. Επιπλέον, όλες οι λύσεις πρέπει να εφαρμόζονται με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και των αυτόχθονων πληθυσμών. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν τον σημαντικότατο ρόλο της φύσης στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, στην προσαρμογή σε αυτήν, το πόσο σημαντικό πολιτιστικό και πνευματικό σύμβολο είναι, και το γεγονός ότι αποτελεί το σπίτι της χλωρίδας και της πανίδας.
