Στην Ευρώπη, η ανάκτηση ενέργειας είναι ο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενος τρόπος για τη διάθεση των πλαστικών αποβλήτων, με δεύτερο την ανακύκλωση.
Το ήμισυ των πλαστικών που συλλέγονται για ανακύκλωση εξάγεται προς επεξεργασία σε χώρες εκτός της ΕΕ. Οι λόγοι για την εξαγωγή περιλαμβάνουν την έλλειψη ικανότητας, τεχνολογίας ή οικονομικών πόρων για την επεξεργασία των αποβλήτων σε τοπικό επίπεδο. Το 2021, οι εξαγωγές αποβλήτων της ΕΕ προς τρίτες χώρες ανήλθαν σε 33 εκατομμύρια τόνους. Η πλειονότητα συνιστά σιδηρούχα και μη σιδηρούχα απορρίμματα μετάλλων, καθώς και απορρίμματα από χαρτί, πλαστικό, ύφασμα και γυαλί, και εξάγεται στην Τουρκία, την Ινδία και την Αίγυπτο.
Προηγουμένως, ένα σημαντικό μέρος των εξαγόμενων πλαστικών αποβλήτων μεταφερόταν στην Κίνα, αλλά η επιβολή περιορισμών στις εισαγωγές πλαστικών αποβλήτων στη χώρα ενδέχεται να μειώσει περαιτέρω τις ευρωπαϊκές εξαγωγές. Το γεγονός αυτό ενέχει τον κίνδυνο αύξησης της αποτέφρωσης και της υγειονομικής ταφής πλαστικών αποβλήτων στην Ευρώπη. Εν των μεταξύ, η Ευρώπη προσπαθεί να βρει κυκλικούς και οικολογικούς τρόπους διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων.
Το σχετικά χαμηλό ποσοστό ανακύκλωσης πλαστικών στην ΕΕ σημαίνει μεγάλες απώλειες για την οικονομία καθώς και για το περιβάλλον.
Περίπου 22 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού βρήκαν το δρόμο τους στα εδάφη, τα ποτάμια και τους ωκεανούς το 2019 και η διαρροή πλαστικού προβλέπεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2060.
Το 2019, τα πλαστικά παρήγαγαν 1,8 δισεκατομμύρια τόνους εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) – το 3,4% των παγκόσμιων εκπομπών – με το 90% αυτών των εκπομπών να προέρχονται από την παραγωγή και τη μετατροπή τους από ορυκτά καύσιμα. Μέχρι το 2060, οι εκπομπές από τον κύκλο ζωής των πλαστικών θα υπερδιπλασιαστούν, φτάνοντας τους 4,3 δισεκατομμύρια τόνους εκπομπών GHG.
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων στην ΕΕ.
Πλαστικά απόβλητα και ανακύκλωση στην ΕΕ: γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία
Το 2021, κάθε πολίτης της ΕΕ παρήγαγε κατά μέσο όρο 36,1 κιλά απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών. Ο όγκος των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που παρήχθησαν ανά κάτοικο αυξήθηκε κατά περίπου 29% (+8,1 κιλά ανά άτομο) μεταξύ 2010 και 2021.
Η ΕΕ λαμβάνει ήδη μέτρα για τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών αποβλήτων, αλλά τι συμβαίνει για τα απόβλητα που συνεχίζουν να παράγονται παρά τις τρέχουσες προσπάθειες; Και πώς μπορούν να αυξηθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης των πλαστικών;
Ανακαλύψτε τις δράσεις της ΕΕ για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης.
Επεξεργασία των πλαστικών αποβλήτων στην Ευρώπη
Γράφημα που δείχνει τους τόνους πλαστικών απορριμμάτων που παράγονται και ανακυκλώνονται στην ΕΕ.
Προβλήματα με την ανακύκλωση πλαστικών
Τα κύρια θέματα που περιπλέκουν την ανακύκλωση πλαστικών είναι η ποιότητα και η τιμή του ανακυκλωμένου προϊόντος, σε σύγκριση με το αντίστοιχο μη ανακυκλούμενο. Η μεταποίηση των πλαστικών απαιτεί μεγάλες ποσότητες ανακυκλωμένων πλαστικών, κατασκευασμένων με αυστηρά ελεγχόμενες προδιαγραφές και σε ανταγωνιστική τιμή.
Ωστόσο, δεδομένου ότι τα πλαστικά είναι εύκολα προσαρμοσμένα στις ανάγκες (λειτουργικές ή αισθητικές) κάθε κατασκευαστή, η ποικιλία των πρώτων υλών περιπλέκει τη διαδικασία ανακύκλωσης, καθιστώντας την δαπανηρή, και επηρεάζει την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Κατά συνέπεια, η ζήτηση για ανακυκλωμένα πλαστικά σημείωνει σημαντική αύξηση, αν και το 2018 αντιπροσώπευε μόνο το 6 % της ζήτησης πλαστικών στην Ευρώπη.
Ενημερωθείτε σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έως το 2050, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης πλαστικών αποβλήτων.
Χάρτης που δείχνει πόσα κιλά πλαστικού ανακυκλώνονται ετησίως κατά κεφαλήν σε κάθε χώρα της ΕΕ.
Λύσεις της ΕΕ για την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης του πλαστικού
Τον Ιούνιο του 2019, η ΕΕ υιοθέτησε νέους κανόνες για τη μείωση των θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων, λαμβάνοντας σειρά μέτρων σχετικά με τα 10 πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης που εμφανίζονται συχνότερα σε παραλίες της Ευρώπης και είδη αλιείας.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία, την οποία οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τον Απρίλιο του 2024 . Οι κανόνες απαιτούν από τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τα συνολικά κατά κεφαλήν απορρίμματα συσκευασίας κατά 5%, σε σύγκριση με το 2018, έως το 2030, 10% έως το 2035 και 15% έως το 2040.
Υπάρχουν επίσης ειδικές διατάξεις για τη μείωση των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών. Ορισμένοι τύποι πλαστικών συσκευασιών μιας χρήσης θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2030. Μέχρι το 2029, το 90% των πλαστικών και μεταλλικών δοχείων αναψυκτικών μίας χρήσης (έως τρία λίτρα) θα πρέπει να συλλέγονται χωριστά.
Το 55% των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών αναμένεται να έχει ανακυκλωθεί μέχρι το 2030, στα πλαίσια της Πράσινης Συμφωνίας. Αυτό απαιτεί όχι μόνο τη βελτίωση του σχεδιασμού τους ώστε να είναι κατάλληλα για ανακύκλωση, αλλά, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, και μέτρα για την τόνωση της αγοράς ανακυκλωμένων πλαστικών.
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τον τρόπο μείωσης των απορριμμάτων συσκευασίας στην ΕΕ (γραφήματα).
Στα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνονται :
- η δημιουργία ποιοτικών προτύπων για τις δευτερογενείς πλαστικές ύλες
- η ενθάρρυνση της πιστοποίησης προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη τόσο της βιομηχανίας όσο και των καταναλωτών
- η θέσπιση υποχρεωτικών κανόνων για το ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε ορισμένα προϊόντα
- η ενθάρρυνση των κρατών μελών να εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ στα ανακυκλωμένα προϊόντα
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έλαβε μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης πλαστικών σακουλών στην ΕΕ το 2015.
Οι ευρωβουλευτές του ΕΚ κάλεσαν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση κατά των μικροπλαστικών.
Τον Φεβρουάριο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε αυστηρότερες απαιτήσεις για τις αποστολές απορριμμάτων εκτός ΕΕ. Οι κανόνες απαγορεύουν τις εξαγωγές πλαστικών απορριμμάτων σε χώρες που δεν είναι μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
