Στις 20 Φεβρουαρίου του 2020, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των στελεχών του τομέα Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ με το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), με πρωτοβουλία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Κύριο θέμα της συνάντησης ήταν οι μεταρρυθμίσεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα της ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή, καθώς και τα κίνητρα και αντικίνητρα και το θεσμικό πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Στη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στη Βουλή, εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχαν οι Σ. Φάμελλος και Χ. Καφαντάρη, Τομεάρχης και η Αν. Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, και η Ρ. Δούρου, Τομεάρχης Κλιματικής Αλλαγής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ από την ΕΕΔΣΑ συμμετείχαν ο Πρόεδρος Α. Κατσιάμπουλας, ο Αντιπρόεδρος, Γ. Ηλιόπουλος, και τα μέλη του ΔΣ, Ευ. Μιχαλόπουλος και Β. Γεωργαλή.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, διαπιστώθηκαν οι κοινές απόψεις των δύο πλευρών όσον αφορά τις απαραίτητες αλλαγές στο θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο διαχείρισης απορριμμάτων της χώρας και κυρίως αναφορικά στη λειτουργία των φορέων διαχείρισης απορριμμάτων, ΦΟΔΣΑ και ΟΤΑ. Κοινή αφετηρία των συμμετεχόντων είναι ότι, όσο η νοοτροπία της ταφής απορριμμάτων παραμένει, η Ελλάδα καθυστερεί τόσο σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, όσο και σε θέματα κυκλικής οικονομίας, με αρνητικές επιπτώσεις σε θέματα ανταγωνιστικότητας και σε θέματα ποιότητας ζωής και δημόσιας υγείας. Με δεδομένο ότι σήμερα μόνο τρεις (3) χώρες της Ευρ. Ένωσης δεν εφαρμόζουν οικονομικά εργαλεία και αντικίνητρα για την ταφή απορριμμάτων, γίνεται σαφές ότι η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του παραπάνω νομοθετικού πλαισίου, που ισχύει στη χώρα μας, αποτελεί καλή πρακτική, την οποία και η Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει.
Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, επισήμανε την ανάγκη εφαρμογής, το συντομότερο δυνατό, του υφιστάμενου πλαισίου διαχείρισης απορριμμάτων, που διαμορφώθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όπως η στρατηγική κυκλικής οικονομίας και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ανακύκλωσης (Ν. 4496/2017, Ν. 4555/2018, Ν. 4609/2019, ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930-ΦΕΚ Β’ 1277/15.04.2019). Το σύνολο αυτών των ρυθμίσεων, όπως υπογράμμισε η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ, δεν εφαρμόζεται, παρότι είχε ολοκληρωθεί και συζητηθεί στο Forum Κυκλικής Οικονομίας, όπου συμμετείχε η ΕΕΔΣΑ, οι ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ και η ελληνική βιομηχανία. Από πλευράς ΕΕΔΣΑ, επισημάνθηκε η ανάγκη εφαρμογής ακόμα τολμηρότερων οικονομικών εργαλείων που θα προωθούν τη διαχείριση των αποβλήτων σύμφωνα με την ιεράρχηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕΔΣΑ είχε επικροτήσει τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις, αλλά παραμένει πάγια θέση της είναι ότι η εισφορά της κυκλικής οικονομίας πρέπει να επεκταθεί ως προς το ύψος της και ως προς το εύρος των αποβλήτων προς ταφή (τη χρέωση δηλαδή και για τα υπολείμματα των ΜΕΑ).
Τους συμμετέχοντες στη συζήτηση απασχόλησε επίσης η ανάγκη αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), για το οποίο έχει αναλάβει πρωτοβουλία η νέα κυβέρνηση, της οποίας πρέπει να προηγηθεί η ενσωμάτωση των νέων ευρωπαϊκών οδηγιών για τα στερεά απόβλητα ώστε, να υπάρχει σαφής μακροχρόνια στόχευση του Εθνικού, αλλά και των Περιφερειακών Σχεδιασμών.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν την ανάγκη άμεσης εφαρμογής της τιμολογιακής πολιτικής σε όλους τους ΦΟΔΣΑ με βάση τις προβλέψεις της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930 (ΦΕΚ Β’ 1277/15.04.2019), η οποία και έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από 01/01/2020 και ότι θα πρέπει να επικαιροποιηθούν αντίστοιχα, οι προϋπολογισμοί και των ΦΟΔΣΑ και των ΟΤΑ, για να καλυφθούν όλες εκείνες οι περιπτώσεις όπου μέχρι σήμερα δεν έχουν τηρηθεί οι προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου.
Και οι δύο πλευρές σημείωσαν ότι ο έλεγχος των προϋπολογισμών ΦΟΔΣΑ και ΟΤΑ από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, πρέπει να γίνεται με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει την υποχρεωτική εφαρμογή κινήτρων και αντικινήτρων, και ότι πρέπει να υπάρξει μέριμνα και στοχευμένη παρέμβαση των αρμόδιων Υπουργείων Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την εφαρμογή αυτού του πλαισίου.
Οι ΦΟΔΣΑ πρέπει να ολοκληρώσουν άμεσα επίσης, τις απαιτούμενες διαδικασίες ώστε να αποδώσουν εμπρόθεσμα την εισφορά της κυκλικής οικονομίας, για το πρώτο εξάμηνο του 2020, όπως προβλέπει το άρθρο 55 του Ν. 4609/2019.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στην ανάγκη επιτάχυνσης της εισαγωγής του καφέ κάδου με υποχρεωτική και τάχιστη εφαρμογή στις περιοχές που ήδη εξυπηρετούνται από Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων και Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων, μιας και το μέτρο αυτό είναι υποχρεωτικό ήδη από τον Ιούλιο του 2018.
Τέλος, οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν ότι η διαλογή στην πηγή και ιδιαίτερα τα θέματα των αποβλήτων συσκευασίας αποτελούν θέματα άμεσης προτεραιότητας, ότι ο ΕΟΑΝ οφείλει να αξιολογήσει τα επιχειρησιακά σχέδια των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), έτσι ώστε, εντός του 2020, να παραδοθεί εξοπλισμός ανακύκλωσης στους ΟΤΑ. Για τα θέματα των σχεδίων των ΣΕΔ σημειώθηκαν οι κάτωθι προτάσεις:
- Οι πόροι των ΣΕΔ θα πρέπει να είναι εμπροσθοβαρείς, προκειμένου να επιταχυνθεί η απόδοση εξοπλισμού ανακύκλωσης στους ΟΤΑ.
- Χρειάζεται άμεση εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4496/17 για καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής,
- Η εφαρμογή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού περιλαμβάνει υποχρεωτικά την αξιολόγηση της πραγματικής ανακύκλωσης από τα ΣΕΔ και την αξιοποίηση/ανάκτηση των υλικών συσκευασίας στην κυκλική οικονομία,
- Οι εισφορές των υπόχρεων θα πρέπει να υπολογιστούν με βάση τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων.
Είναι σαφές ότι πρέπει να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να υπάρχουν αξιόπιστα και διαφανή δεδομένα και αποτελέσματα ανακύκλωσης για όλους τους ΟΤΑ, με τυποποίηση του συστήματος αναφοράς και μετρήσεων.
Από την πλευρά της ΕΕΔΣΑ, διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι οι αλληλεπιδράσεις αυτές είναι εξαιρετικά γόνιμες και ότι θα επιδιώξει τη συνέχιση και την επέκτασή τους, ώστε με τη συμβολή όλων των συντελεστών και σε κλίμα συναίνεσης, να προσεγγισθεί ταχύτερα και αποτελεσματικότερα ο κοινός μας στόχος για μια κοινωνία με ορθολογική διαχείριση αποβλήτων, στο πλαίσιο των καθιερωμένων πια αρχών της Κυκλικής Οικονομίας.
