Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε το σχέδιό της για έναν ευρωπαϊκό «νόμο για το κλίμα» δεσμευόμενη για ουδετερότητα άνθρακα μέχρι το 2050. Όμως αυτό που η ίδια θεωρεί πως είναι μια πρωτιά σε ευρωπαϊκή κλίμακα χαρακτηρίστηκε ήδη «παράδοση» από την Γκρέτα Τούνμπεργκ η οποία επισκέπτεται τις Βρυξέλλες.

Η νεαρή ακτιβίστρια από τη Σουηδία συμμετείχε στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σήμερα το πρωί, ένα ασυνήθιστο σημάδι εκτίμησης εκ μέρους της Κομισιόν.

Κάτι που δεν εμπόδισε την έφηβη, μερικές ώρες αργότερα ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να καταγγείλει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) που «προσποιείται» πως είναι «ηγέτης» στην κλιματική αλλαγή, ενώ συνεχίζει μια πολιτική που ευνοεί την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα.

Την ίδια στιγμή, η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διαβεβαίωνε ότι ο νόμος θα είναι η «πυξίδα» της ΕΕ «για τα επόμενα 30 χρόνια και θα μας καθοδηγεί σε κάθε στάδιο στον δρόμο ενός νέου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης.

Το κείμενο, που θεωρείται σημείο αναφοράς για όλους τους μελλοντικούς νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταγράφει σε νόμο τη φιλοδοξία για ένα επίπεδο καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ίσο με το μηδέν έως τα μέσα του αιώνα -- δηλαδή μια ισορροπία ανάμεσα στις (όσο το δυνατό πιο μειωμένες) εκπομπές και την απορρόφηση άνθρακα (μέσω τεχνικών κατακράτησης).

Προτού ακόμη εκφωνήσει την ομιλία της, εκείνη που έχει γίνει η εικόνα κατά της κλιματικής αλλαγής είχε παγώσει τον ενθουσιασμό της Κομισιόν.

Σε ανοικτή επιστολή που δημοσιοποιήθηκε στον διαδικτυακό ιστότοπο Carbon Brief, η Γκρέτα Τούνμπεργκ, η οποία θα συμμετάσχει σε μια διαδήλωση την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, με μια τριανταριά άλλους νέους ακτιβιστές του κλίματος, είχε καταγγείλει την «παράδοση» και την «αλαζονεία» των νομοθετών.

Στην ομιλία της στο Ευρωκοινοβούλιο, η Σουηδή ακτιβίστρια επέκρινε την ΕΕ που «προσποιείται» πως είναι «ηγέτης» στην κλιματική αλλαγή κατηγορώντας την ότι συνεχίζει μια πολιτική που ευνοεί την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα.

«Βρίσκεστε εδώ για να προσπαθήσετε να καταρτίσετε νόμους και πολιτικές (...) προσποιούμενοι ότι μπορείτε να είστε ένας ηγέτης στον τομέα του κλίματος, την ίδια ώρα που συνεχίζετε να κατασκευάζετε και να επιδοτείτε νέες υποδομές για ορυκτά καύσιμα», δήλωσε όρθια ενώπιον των ευρωβουλευτών.

«Πρέπει να τεθεί τέρμα σε αυτή την κατάσταση», είπε.

Χαρακτήρισε τον «νόμο για το κλίμα» της Κομισιόν «παράδοση», εκτιμώντας πως στέλνει το σήμα «ότι μια πραγματική και επαρκής δράση βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται γι΄αυτό».

«Εξακολουθούμε να είμαστε σε μια κρίση που δεν έχει τύχει χειρισμού ως κρίση». είπε. Όμως, «έχετε την υποχρέωση» να δράσετε, είπε.

Ο νόμος για το κλίμα βρίσκεται στην καρδιά της «Πράσινης συμφωνίας» της Κομισιόν για μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης και το σύνολο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο μέλλον πρέπει να συνάδει με τον στόχο της ουδετερότητας.

Η φιλοδοξία αυτή δεν προκαλεί πλέον συζήτηση στο εσωτερικό των κρατών μελών. Μόνο η Πολωνία, η οποία αντλεί ακόμη το 80% του ηλεκτρικού της από τον άνθρακα, έχει διαμηνύσει πως θα ήταν αδύνατον προσώρας να δεσμευθεί σε αυτό τον στόχο μέχρι το 2050.

Για τον πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Γάλλο Πασκάλ Κανφίν (Renew Europe), η εγγραφή σε ένα νομικό κείμενο θα επιτρέψει κυρίως «την έξοδο από την υπάρχουσα κατάσταση όπου οι στόχοι για το κλίμα λαμβάνονται με ομοφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» που συνενώνει τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.

Ο «νόμος για το κλίμα» θα αποτελέσει τώρα το αντικείμενο διαλόγου ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη. Όμως, δεν πρόλαβε να ανακοινωθεί και προκάλεσε ήδη ευρείες επικρίσεις.

Οι νεαροί ακτιβιστές του κλίματος καταγγέλλουν μια στρατηγική που εξαρτάται πολύ από τις ακόμα πρώιμες τεχνολογίες δέσμευσης του άνθρακα και όχι αρκετά από μια δραστική μείωση των εκπομπών.

«Το 2050 είναι πολύ αργά», λέει η Greenpeace που προέβαλε χθες βράδυ στην πρόσοψη της Κομισιόν την εικόνα ενός πλανήτη στις φλόγες.

Και η μάχη προμηνύεται ακόμη πιο έντονη για τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου για το 2030, που είναι σε εκκρεμότητα μετέωρη στο σχέδιο νόμου και θα απαιτήσει τροποποίηση.

Για πολλούς παρατηρητές, το παρόν όριο της μείωσης κατά 40% σε σχέση με το επίπεδο του 1990 είναι παρωχημένο. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεσμεύθηκε να το αυξήσει στο -50% αν όχι στο -55%. Το τελευταίο έχει την εύνοια του Ευρωκοινοβουλίου.

Δώδεκα κράτη μέλη --μεταξύ των οποίων η Γαλλία, οι σκανδιναβικές χώρες, ή ακόμη η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο-- έχουν ζητήσει ένα πιο ‘σφιχτό’ χρονοδιάγραμμα, με μια πρόταση που θα αναφέρει συγκεκριμένο ποσοστό «πριν από τον Ιούνιο του 2020».

Η ΕΕ θα μπορούσε τότε να αποφασίσει τις εβδομάδες που θα ακολουθήσουν και να παρουσιάσει στη σύνοδο COP26 για το κλίμα στη Γλασκόβη τον Νοέμβριο έναν στόχο αναθεωρημένο προς τα πάνω.

Για τους Πράσινους του Ευρωκοινοβουλίου, «η έλλειψη φιλοδοξίας μπορεί να εκτροχιάσει τη συμφωνία του Παρισιού».

«Ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα είναι επίσης ένα μήνυμα που απευθύνεται στους διεθνείς εταίρους μας ότι η φετινή χρονιά είναι η ευκαιρία να αυξήσομε μαζί τις παγκόσμιες φιλοδοξίες, στην επιδίωξη των κοινών στόχων μας της συμφωνίας του Παρισιού», δήλωσε ο Φρανς Τίμερμανς, αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ακόμη να έχει το δικαίωμα, μετά το 2030, κάθε πέντε χρόνια και έως το 2050, να επανεξετάζει τους στόχους προκειμένου να προσαρμόσει τη διαδρομή προς την ουδετερότητα, στη βάση επιστημονικών κριτηρίων -- μια πρωτοβουλία που μπορεί να εξοργίσει τα κράτη μέλη.