Ο αγωγός φυσικού αερίου East Med είναι ένα γεωπολιτικό εγχείρημα μεγάλης σημασίας διότι αποτελεί το επιστέγασμα της στρατηγικής προσέγγισης της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ, η οποία ξεκίνησε το 2010 και πλέον διευρύνεται συστηματικά σε εξαιρετικά κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια και η άμυνα.
Το άριστο επίπεδο διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των τριών χωρών, το οποίο έχει ενισχυθεί ακόμα περισσότερο με την τριμερή συνεργασία στην οποία συμμετέχουν ενεργά και οι ΗΠΑ, μέσα από το σχήμα 3+1, το οποίο εγκαινιάστηκε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2019, επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης για την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών με το υποβρύχιο καλώδιο EuroAsia Interconnector. Το φιλόδοξο έργο του αγωγού East Med αποτελεί δίχως αμφιβολία την πλέον ανταγωνιστική επιλογή για την εξαγωγή των πλούσιων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη επιλογή, όπως, μεταξύ άλλων, ενός αγωγού που θα κατέληγε στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Η υλοποίηση του East Med συμβαδίζει απόλυτα με την πολιτική της Ε.Ε. για τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων εισαγωγής φυσικού αερίου, το οποίο θα αποτελέσει το καύσιμο «γέφυρα» για την επιτάχυνση και την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής μετάβασης που θα περιορίσουν δραστικά μέσα στις επόμενες δεκαετίες το εθνικό αλλά και το ευρωπαϊκό αποτύπωμα άνθρακα.
Επιπρόσθετα, η κατασκευή και λειτουργία ενός ακόμα αγωγού φυσικού αερίου με τη συμμετοχή της Ελλάδας, μετά την ολοκλήρωση του TAP, θα αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο τη γεωστρατηγική θέση της χώρας μας ενισχύοντας τον ρόλο της ως πύλης εισόδου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό και μειώνοντας τις τιμές για τους καταναλωτές. Υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν την οικονομική βιωσιμότητα του έργου γιατί θεωρούν ότι δεν υπάρχει επάρκεια ζήτησης για να καλύψει μια τόσο μεγάλη επένδυση. Στην πραγματικότητα, πέραν της Ιταλίας έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από μια σειρά κρατών της Νοτιοανατολικής αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης να εισάγουν αέριο μέσω του East Med για την κάλυψη των αναγκών τους.
Η βαλκανική διάσταση του East Med είναι μια καινούργια πτυχή στην ιστορία του έργου που ξεκίνησε κατόπιν ισραηλινής πρωτοβουλίας στις 28 Ιανουαρίου 2021. Από τότε και σε εφαρμογή των αποφάσεων που ελήφθησαν από τους υπουργούς Ενέργειας οι οποίοι συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη του περασμένου Ιανουαρίου, έχει συσταθεί ειδική ομάδα μελέτης των διαφορετικών επιλογών για τη διαμετακόμιση του αερίου που θα μεταφέρεται από τον East Med πέραν των βορείων συνόρων μας, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο υφιστάμενες ή υπό κατασκευή υποδομές. Επιστέγασμα αυτής της διαδικασίας και του έργου της επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν αξιωματούχοι από τα υπουργεία συνολικά οκτώ κρατών, αποτέλεσε η κοινή επιστολή υπέρ του East Med που εστάλη με πρωτοβουλία της Ελλάδας στην Ευρωπαία Επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simson, την 1η Απριλίου 2021. Η επιστολή αυτή υπογράφεται όχι μόνο από το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά – και αυτό είναι πρωτοφανές – από τρία ακόμα κράτη της Ε.Ε., τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία και από δύο σημαντικά μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
Εφόσον το ενδιαφέρον αυτό μετατραπεί, και μπορεί να μετατραπεί σε συμβολαιοποιημένη ζήτηση, η βαλκανική αγορά μπορεί να απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος της αρχικής δυναμικότητας του έργου, αυξάνοντας ουσιαστικά την οικονομική του βιωσιμότητα, δεδομένου ότι επάρκεια προσφοράς από την πλευρά του Ισραήλ και της Κύπρου υπάρχει ήδη.
Προχωράμε λοιπόν μπροστά με σοβαρά και μετρημένα βήματα, με σχέδιο και αποφασιστικότητα καθώς η εκπεφρασμένη στήριξή μας στο έργο, το οποίο θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας ως κόμβου διαμετακόμισης φυσικού αερίου, εξακολουθεί να υφίσταται.
