Ο Τσεγκένι δεν ανέφερε τον όγκο του φυσικού αερίου που αναμένεται να διακινηθεί προς το Τουρκμενιστάν φέτος, αλλά η αρχική συμφωνία επέτρεπε μεταξύ 1,5 και 2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως, όγκος που σύμφωνα με πολυάριθμες μεταγενέστερες αναφορές θα αυξηθεί γρήγορα.

Στα μέσα του 2022 ο Ιρανός υπουργός πετρελαίου Τζαβάντ Οβτζί ανακοίνωσε ότι οι τρεις εταίροι είχαν καταλήξει σε συμφωνία για τον διπλασιασμό του όγκου των ανταλλαγών φυσικού αερίου.

Αν και δεν είναι σαφές αν η συμφωνία αυτή έχει εγκριθεί επίσημα, το Ιράν έχει προωθήσει τα δικά του σχέδια για την επέκταση των υποδομών διαμετακόμισης φυσικού αερίου με προφανή στόχο την ενίσχυση της ικανότητάς του να διαμετακομίζει φυσικό αέριο μεταξύ των γειτόνων του.

Νωρίτερα φέτος Ιρανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι οι εργασίες για την επέκταση του αγωγού φυσικού αερίου Rasht-Chelavand θα ολοκληρωθούν στα μέσα του τρέχοντος έτους, αυξάνοντας τον όγκο του φυσικού αερίου που μπορεί να διακινεί προς το Αζερμπαϊτζάν σε 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.

Τον περασμένο μήνα ο Οβτζί ανακοίνωσε ότι το Ιράν σχεδιάζει να υπογράψει νέα συμφωνία εισαγωγής φυσικού αερίου με το Τουρκμενιστάν για έως και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.

Δεν είναι σαφές πόσο από αυτό το αέριο θα διακινείται στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά το βέβαιο είναι ότι το Αζερμπαϊτζάν χρειάζεται επιπλέον ποσότητες αερίου τόσο για να καλύψει τη δική του αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση όσο και για να εκπληρώσει τις εξαγωγικές του υποχρεώσεις προς τη Γεωργία, την Τουρκία και την Ευρώπη.

Τον Ιούλιο του περασμένου έτους το Μπακού υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την ΕΕ για τον διπλασιασμό του όγκου φυσικού αερίου που στέλνει στην Ευρώπη μέσω του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου σε 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027, ώστε να συμβάλει στην αντιστάθμιση της απώλειας του ρωσικού φυσικού αερίου.

Στο πρώτο στάδιο της εν λόγω συμφωνίας οι εξαγωγές αερίου του Αζερμπαϊτζάν θα φθάσουν φέτος τα 11,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, από 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως πριν από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.

Συνεχίζονται οι εργασίες για την αύξηση της παραγωγής από το γιγαντιαίο κοίτασμα φυσικού αερίου Σαχ Ντενίζ της Κασπίας του Αζερμπαϊτζάν, αν και η διαχειρίστρια εταιρεία BP έχει δηλώσει ότι το κοίτασμα αυτό από μόνο του δεν μπορεί να παρέχει όλο το απαιτούμενο φυσικό αέριο.

Το Αζερμπαϊτζάν διαθέτει και άλλα αποθέματα φυσικού αερίου. Τον Ιανουάριο, η BP ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε ερευνητική γεώτρηση σε «βαθιά» κοιτάσματα φυσικού αερίου που πιστεύεται ότι βρίσκονται κάτω από το κοίτασμα φυσικού αερίου Σαχ Ντενίζ και το κύριο κοίτασμα πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν, το Αζέρι-Τσιράγκ-Γκουνέσλι (ACG).

Ωστόσο, ακόμη και αν η γεώτρηση επιβεβαιώσει εμπορικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα, είναι απίθανο να ξεκινήσει η παραγωγή πριν από το 2027.

Νωρίτερα αυτό το μήνα η γαλλική Total Energies ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει την παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα Absheron μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Ωστόσο, η αρχική παραγωγή θα είναι μόνο 1,5 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα ετησίως, τα οποία έχουν ήδη διατεθεί για την αυξανόμενη εγχώρια αγορά φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν, όπου η ζήτηση αυξήθηκε κατά 18% μεταξύ 2018 και 2021.

Προβλέπεται μια δεύτερη φάση παραγωγής, αλλά και πάλι το επιπλέον αέριο είναι πιθανό να πάει στην εγχώρια αγορά του Αζερμπαϊτζάν, πράγμα που σημαίνει ότι το Μπακού θα πρέπει ακόμη να προσβλέπει στη συμφωνία ανταλλαγής με το Ιράν και το Τουρκμενιστάν για να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του.

Η αύξηση των ανταλλαγών φυσικού αερίου θα βοηθούσε στην αύξηση του όγκου του αζέρικου φυσικού αερίου που είναι διαθέσιμο για εξαγωγή στην Ευρώπη και θα πραγματοποιούσε κατά κάποιο τρόπο το 25ετές όνειρο της μεταφοράς φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη, έστω και με μεσολάβηση.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, μια σειρά από σχέδια που προσπάθησαν και απέτυχαν να αναπτύξουν αγωγούς για τη μεταφορά του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη.

Όπως είναι φυσικό, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πέρυσι αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για το Τουρκμενιστάν ως πηγή φυσικού αερίου.

Διαθέτοντας τα τέταρτα ή πέμπτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον πλανήτη, μεταξύ 9,8 και 19 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, στα χαρτιά τουλάχιστον το Τουρκμενιστάν είναι περισσότερο από ικανό να αντικαταστήσει τα 174 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που εξήγαγε ετησίως η Ρωσία στην Ευρώπη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ή τουλάχιστον θα μπορούσε, αν αναπτυσσόταν ένας αγωγός για τη μεταφορά του εν λόγω αερίου από την αποκλεισμένη από την ξηρά δημοκρατία της Κεντρικής Ασίας, μέσω της Κασπίας Θάλασσας και μέσω του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Τουρκίας στην Ευρώπη.

Ωστόσο, η αύξηση του όγκου του φυσικού αερίου που φθάνει στο Αζερμπαϊτζάν μέσω της συμφωνίας ανταλλαγής και η δυνατότητα του Μπακού να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του θα χρησιμεύσει πιθανότατα για να καταστήσει δυσκολότερη την υλοποίηση ενός τέτοιου αγωγού.

Αξιωματούχοι του Αζερμπαϊτζάν έχουν επισημάνει επανειλημμένα ότι οι υπάρχοντες αγωγοί του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου έχουν χωρητικότητα μόνο για 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, τα οποία το Μπακού σκοπεύει να προμηθεύει μόνο του.

Μιλώντας σε συνέδριο στις αρχές Μαΐου, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ επιβεβαίωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν θα υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός αγωγού που θα μεταφέρει αέριο από το Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη.

«Μπορούμε να παράσχουμε τεχνική βοήθεια, μπορούμε να παράσχουμε τις φορτηγίδες μας για την τοποθέτηση σωλήνων και μπορούμε να παράσχουμε πρόσβαση στον τερματικό μας σταθμό Sangachal», δήλωσε, προσθέτοντας ότι αυτό που δεν θα κάνει το Μπακού είναι να παράσχει χρηματοδότηση για τυχόν νέους αγωγούς.