Την περίοδο Απριλίου-Νοεμβρίου 2023 η Ελλάδα μείωσε την κατανάλωσή της κατά 10.4% συγκριτικά με τον μέσο όρο της πενταετίας 2017-2021 για την ίδια οκτάμηνη περίοδο, απέχοντας κατά σχεδόν 5 ποσοστιαίες μονάδες από τον εθελοντικό στόχο μείωσης του 15% της ΕΕ. Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream (1.64 ΤWh) μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με τους δυο προηγούμενους μήνες (Σεπτέμβριο 2.24 ΤWh και Οκτώβριο 2.79 ΤWh).

Oμήνας Νοέμβριος

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ τον Νοέμβριο 2023, η συνολική εγχώρια κατανάλωση του αερίου ήταν 3.67 TWh, μειωμένη κατά 4.5% (-0.17 TWh) σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022. Πρόκειται για τη χαμηλότερη της εξαετίας 2018-2023 για τον μήνα Νοέμβριο. Η μείωση προήλθε αποκλειστικά από τον ηλεκτρισμό (-0.57 ΤWh), καθώς στις άλλες δύο χρήσεις παρατηρήθηκε αύξηση. Στη βιομηχανία η αύξηση ήταν μεγαλύτερη (+0.28 ΤWh) σε σχέση με τα δίκτυα διανομής (+0.12 TWh) και μάλιστα η χρήση του αερίου στη βιομηχανία τον Νοέμβριο του 2023 ήταν 2.5 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι τον ίδιο μήνα του 2022.

Αθροιστική επίδοση τους πρώτους έντεκα μήνες

Συνολικά για τους πρώτους έντεκα μήνες του 2023 η κατανάλωση αερίου ήταν 46.05 ΤWh, μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 7.26 TWh (ή -13.6%). Μικρότερη ήταν η μείωση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (-5.47 TWh ή -10.6%).

Σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2018-2022 σημειώθηκε μείωση και στις τρεις χρήσεις του αερίου. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στη βιομηχανία (-30.4% ή -2.02 TWh), ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (-13.3% ή -4.87 TWh) και έπειτα τα δίκτυα (-3.6% ή -0.36 TWh). Η εικόνα αυτή αλλάζει συγκρίνοντας το ενδεκάμηνο του 2023 με το αντίστοιχο του 2022, καθώς στη βιομηχανία σημειώθηκε μια πολύ μεγάλη ποσοστιαία αύξηση κατά 76.1% (+2 TWh), ενώ η κατανάλωση μειώθηκε τόσο στον ηλεκτρισμό (-16.4% ή -6.23TWh) όσο και στα δίκτυα (-11.3% ή -1.22 TWh).

Η κατανάλωση το 2023

Η κατανάλωση αερίου τον Νοέμβριο του 2023 (3.67 TWh) ήταν η δεύτερη χαμηλότερη μηνιαία κατανάλωση αερίου του 2023 μετά τον Μάιο (3.19 TWh).

Παρά τη συνολική μείωση της κατανάλωσης σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022 (-4.5%), αξίζει να σημειωθεί πως η ποσοστιαία αυτή μείωση είναι η μικρότερη για το 2023, συγκριτικά με τις ποσοστιαίες μεταβολές των υπολοίπων μηνών του έτους σε σχέση με τους αντίστοιχους του προηγούμενου έτους. Βέβαια υπάρχει μια πρόοδος σε σχέση με τους μήνες του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου που σημειώθηκε αύξηση της χρήσης του αερίου συγκριτικά με τους αντίστοιχους μήνες του 2022 (+26.8% και +60.9% αντίστοιχα).

Όσον αφορά την κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις, το ενδεκάμηνο του 2023, η μείωση της χρήσης αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 6.23 TWh περιόρισε και το μερίδιό της στις τελικές χρήσεις στο 69% (από 73.8% το ενδεκάμηνο του 2022). Αντίθετα, στη βιομηχανία σημειώθηκε αύξηση, τόσο σε απόλυτη τιμή (+2 ΤWh) όσο και στο μερίδιο στο σύνολο των τελικών χρήσεων. Ειδικότερα, μέχρι και τον Νοέμβριο του 2023 η χρήση αερίου στη βιομηχανία ήταν 10% δηλαδή πέντε ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το 2022 (5.1%). Ελάχιστη ήταν η αύξηση του μεριδίου χρήσης στα δίκτυα τους πρώτους έντεκα μήνες του 2023 (21%), σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 (21.1%) αν και σε απόλυτες τιμές καταγράφεται σημαντική μείωση (-1.23 TWh).

Ο εθελοντικός ευρωπαϊκός στόχος του -15%

Τον Μάρτιο του 2023 η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να συνεχιστεί εθελοντικά από τα κράτη μέλη η προσπάθεια μείωσης της κατανάλωση αερίου κατά 15% για την περίοδο Απριλίου 2023-Μαρτίου 2024, σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς από την 1η Απριλίου 2017 έως την 31η Μαρτίου 2022. Εξετάζοντας λοιπόν την μέχρι τώρα επίδοση της Ελλάδας, προκύπτει ότι για το οκτάμηνο Απρίλιος – Νοέμβριος 2023, η χώρα δεν κατάφερε να φτάσει τον ευρωπαϊκό στόχο μείωσης. Συγκεκριμένα, η συνολική κατανάλωση το οκτάμηνο ήταν 33.66 ΤWh, κατά 1.72 ΤWh μεγαλύτερη από τον στόχο (31.94 ΤWh). Η κατανάλωση αυτή αντιστοιχεί σε ποσοστιαία μείωση 10.4% σε σχέση με τον μέσο όρο της 5ετίας (2017-2021), σχεδόν 5 ποσοστιαίες μονάδες πιο χαμηλά από τον στόχο του 15%.

Οι εισαγωγές το 2023

Σχετικά με τις φυσικές ροές αερίου από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας, τον Νοέμβριο του 2023, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (1.64 ΤWh) μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με τους δυο προηγούμενους μήνες (Σεπτέμβριο 2.24 ΤWh και Οκτώβριο 2.79 ΤWh). Έτσι μειωμένο εμφανίστηκε και το αντίστοιχο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream (43.2%) στις συνολικές μηνιαίες εισαγωγές, σε αντίθεση με το αυξημένο μερίδιο των δύο προηγούμενων μηνών (50.2% τον Σεπτέμβριο και 64.5% τον Οκτώβριο). Ωστόσο, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου μέσω του αγωγού, ξεπέρασαν κατά πολύ τις αντίστοιχες του Νοεμβρίου του 2022 (+1.64 ΤWh). Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στις πύλες της Αγίας Τριάδας και της Νέας Μεσημβρίας, οι ροές αερίου παρουσίασαν μείωση σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022. Συγκεκριμένα στην πύλη της Αγίας Τριάδας καταγράφηκε μείωση 62.1%, ενώ το μερίδιο στις συνολικές εισαγωγές ήταν 36.9%. Μικρότερη μηνιαία μείωση εισαγωγών σημειώθηκε στο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας (-27.7%), το οποίο συνεισέφερε μόλις 0.55 TWh καταλαμβάνοντας μερίδιο 14.3% στις συνολικές εισαγωγές της χώρας. Πολύ χαμηλότερο ήταν το μερίδιο που κάλυψαν οι ροές από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων (5.6% ή 0.2 ΤWh), μειωμένο κατά 32.6% σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022.

Αθροιστικά για τους πρώτους έντεκα μήνες του 2023 οι συνολικές εισαγωγές από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας ήταν 49.17 TWh. Οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας με 27.4 TWh (και μερίδιο 55.8%), αλλά η εισαγόμενη ποσότητα ήταν μειωμένη κατά 19.7% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022. Σημειώνεται ότι σημαντική ποσότητα του LNG προήλθε από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat ως τον Οκτώβριο του 2023 η Ελλάδα συνολικά εισήγαγε 7.34 TWh ρωσικού LNG, καθώς καταγράφηκαν εισαγωγές τους 7 από τους 10 μήνες του 2023. Το αντίστοιχο διάστημα του 2022 οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μόλις 1.03 TWh.

Αύξηση σημειώθηκε και στις εισαγωγές ρωσικού αερίου από αγωγούς (πύλη Σιδηροκάστρου), το ενδεκάμηνο του 2023 σε σχέση με το 2022 (+57.8%), συνεχίζοντας (από τον Αύγουστο του 2023) να βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 12.8 TWh το ενδεκάμηνο του 2023 και μερίδιο 26.1% στις συνολικές εισαγωγές. Συνεπώς, αθροίζοντας τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, μέσω του αγωγού Turkstream, και με τη μορφή LNG στην πύλη της Αγίας Τριάδας, προκύπτει ότι το ρωσικό αέριο ήταν υπεύθυνο για τουλάχιστον[1]20.15 TWh ή 41% των συνολικών εισαγωγών της χώρας το ενδεκάμηνο του 2023.

Στην τρίτη θέση βρέθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον αγωγό TAP με μερίδιο 13.9% (6.85 TWh), μειωμένες κατά 42.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022. Τέλος, τη χαμηλότερη συνεισφορά εξακολούθησε να έχει το αέριο που εισάγεται από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων, με μόλις 2.08 TWh και μερίδιο 4.2% κατά τους πρώτους έντεκα μήνες του 2023, μειωμένο κατά 5.8% σε σχέση με το ενδεκάμηνο του 2022.

[1]Τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν τις πιθανές εισαγωγές ρωσικού LNG τον Νοέμβριο, καθώς τα αντίστοιχα δεδομένα δεν ήταν ως σήμερα (8/12/2023) διαθέσιμα από τη Eurostat.