Μία δεκαετία πριν, η καταστροφή στον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας στη Fukushima, αλλά και μια σειρά άλλων ατυχημάτων, όπως στην πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου Deep Horizon στον κόλπο του Μεξικό αποδείκνυαν πως οι σύγχρονες ενεργειακές υποδομές είναι ευάλωτες στις δυνάμεις της φύσης, απειλώντας την ενεργειακή και περιβαλλοντική ασφάλεια του πλανήτη.

Σήμερα, η απειλή αυτή επανέρχεται με ένα νέο πρόσωπο. Οι δύο αγωγοί φυσικού αερίου,Nord Stream 1 και 2, υπέστησαν μεγάλες διαρροές τις προηγούμενες μέρες, ανατολικά του δανέζικου νησιού Bornholm στη Βαλτική. Από τεχνικής άποψης, η διαρροή σε τέτοιους αγωγούς είναι σπάνια, και σχετίζεται με ακραία φαινόμενα, όπως για παράδειγμα ένας μεγάλος σεισμός. Σεισμός όμως δε συνέβη και είναι σχεδόν αδύνατο μέσα σε λίγες ώρες να δημιουργηθεί ταυτόχρονη διαρροή σε πολλαπλά σημεία.Όλα συνηγορούν πως πρόκειται για βίαιη πράξη. Μάλιστα, οι γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας σημειώνουν πως υπάρχει ο κίνδυνος οι αγωγοί να αχρηστευτούναν δεν υπάρξει άμεση προσπάθεια επιδιόρθωσης (λόγω της διάβρωσης από την εισροή αλμυρού νερού στο εσωτερικό τους).

Πρόκειται για 2 εμβληματικούς αγωγούς. Ο NordStream1 έκανε πρεμιέρα το 2011, συνδέοντας υποθαλάσσια (μέσω της Βαλτικής Θάλασσας)την ρωσική πόλη Vyborg με την γερμανική πόλη Greifswald.Το έργο (ξεκίνησε ως σχέδιο το 1990)κόστισε πάνω από 8 δισ. ευρώ και το 2012 λειτούργησε και η δεύτερη γραμμή του. Διοχετευόταν στην Ευρώπη το1/3 όλων των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου (ετήσια δυναμικότητα 55 δισ. κυβικά μέτρα) και αποτέλεσε τον μακρύτερο υποθαλάσσιο αγωγό στον κόσμο.Ο NordStream 2, που έχει σχεδόν ίδια διαδρομή με αυτή του NordStream 1, και ολοκληρώθηκε η κατασκευή του τον Σεπτέμβριο του 2021,δεν λειτούργησε ποτέ (η Γερμανία δεν τον πιστοποίησε). Η κατασκευή του θεωρείτο ένα τεχνολογικό επίτευγμα που απαίτησε πάνω από 10 χρόνια, αποτελούμενο από δύο παράλληλους αγωγούς 1.224 χιλιομέτρων (με κάθε έναν να περιλαμβάνει 100.000 προκατασκευασμένα κομμάτια). Σχεδιάστηκε για να διπλασιάσει την ποσότητα των ρωσικού φυσικού αερίου που ρέει προς Γερμανία.

Το μήνυμα με τις καταστροφές στους δύο αυτούς αγωγούς είναι η ευθεία απειλή σε ενεργειακές υποδομές,οι οποίες, όπως φάνηκε, είναι ευάλωτες.Ήδη, οι ΗΠΑ ενημερώνουν τα πλοία που μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) προς Ευρώπη να βρίσκονται σε κατάσταση υψηλής επιφυλακής. Στην Γερμανία,η εγρήγορση είναι μεγάλη για την ασφάλεια των εργοστασίων της.Η Νορβηγία, που είχε τις τελευταίες εβδομάδες «ασυνήθιστα υψηλή» δραστηριότητα drones άγνωστης προέλευσης, που ίπταντο κοντά σε τουλάχιστον έξι πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου της Equinor, έχει θέσει σε συναγερμό τις εγκαταστάσεις της για πιθανό κίνδυνο επίθεσης. Το ίδιο και ο γαλλικός πετρελαϊκός γίγαντας της Total.

Στο έκτακτο συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της προηγούμενης Παρασκευής (30/9), αποφασίστηκε ο άμεσος έλεγχος του επιπέδου ασφαλείας όλων των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον ανακοίνωσε πως εκτός από το stresstest για το επίπεδο ασφάλειας σε αγωγούς,πλατφόρμες και σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), η Κομισιόν θα συντονίσει και ένα μηχανισμό άμεσης παρέμβασης στην περίπτωση άμεσης ανάγκης.

Η αναβάθμιση της ασφάλειας των ενεργειακών υποδομών της Ευρώπης τίθεται πλέον σε απόλυτη προτεραιότητα.

(Ο Χάρης Δούκας είναι Αν. Καθηγητής ΕΜΠ-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα")