Ελάχιστα μετά τους εορτασμούς του μιλένιουμ, τον Φεβρουάριο του 2000, η Ευρώπη είδε να σχηματίζεται για πρώτη φορά στη μεταπολεμική της ιστορία κυβέρνηση με τη συμμετοχή ακροδεξιού κόμματος. «Πρωτοπόρος» η Αυστρία, όπου το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα συνασπίστηκε με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας του Γεργκ Χάιντερ, θαυμαστή του Τρίτου Ράιχ. Οσο υβριστικές και αν ηχούσαν οι δηλώσεις του ότι τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν απλώς «ποινικά στρατόπεδα» ή ότι το χιτλερικό καθεστώς «είχε σωστή πολιτική στην απασχόληση» (θυμόμαστε, αν όντως θυμόμαστε, την επιγραφή στην είσοδο του Αουσβιτς για την «εργασία που απελευθερώνει), είχε αποσπάσει στις εκλογές το 26,9% των ψήφων.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση είχε αντιδράσει τότε γραφειοκρατικά, νομικίστικα, δηλαδή μη πολιτικά. Μη συνειδητοποιώντας ότι αυτό που ακούστηκε δεν ήταν δυσοίωνος ήχος από καμπανάκι αλλά από καμπάνα, επέβαλε κυρώσεις στην Αυστρία, λόγω της «νομιμοποίησης της Ακροδεξιάς», και ένιψε τας χείρας της. «Αδιανόητο», σκέφτηκε η ηγεσία της και, επί της ουσίας, ελάχιστα προσπάθησε να κατανοήσει αυτό το αδιανόητο, ώστε να αντιμετωπίσει έγκαιρα και δίχως «ηθικό πανικό» ένα φαινόμενο που έχει στιγματίσει πια τις πρώτες δεκαετίες της τρίτης μ.χ. χιλιετίας: την άνοδο των μεταφασιστικών κομμάτων. Υποκρινόμενα τα αντισυστημικά, παρότι γνήσια προϊόντα του συστήματος, γοητεύουν πλέον μεγάλα τμήματα των μαζών, που εκτοπίζονται στο περιθώριο της φτώχειας και της ανασφάλειας, καταντώντας ευάλωτα σε μισαλλόδοξα κηρύγματα. Και ακμάζουν ακόμα και σε χώρες που θεωρούνταν κάστρα της δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους. Οπως η Σουηδία, όπου σχηματίστηκε προ δεκαημέρου η πρώτη στηριγμένη στην άκρα Δεξιά κυβέρνηση.

Η Ιταλία καμαρώνει για τη δική της πρωτιά. Κυβερνάται πλέον από συνασπισμό δεξιών, ακροδεξιών και ακροδεξιότατων, ζηλωτών του Μουσολίνι, με επικεφαλής την Τζόρτζια Μελόνι. Ο Μάριο Ντράγκι παρέδωσε χαμογελαστός το χρυσό καμπανάκι στην κ. Μελόνι. Μόλις πέντε χρόνια πριν, τον Δεκέμβριο του 2017, ο σχηματισμός μιας επιπλέον αυστριακής κυβέρνησης με ακροδεξιά δεκανίκια είχε υποχρεώσει τον Ιταλό υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Σάντρο Γκόζι να δηλώσει ότι «δεν είναι ποτέ καλή είδηση, όταν η άκρα Δεξιά συμμετέχει σε μια κυβέρνηση». Τώρα στην πατρίδα του η Ακροδεξιά δεν συγκυβερνά απλώς. Ηγεμονεύει. Και οι ιδέες της είναι σαφώς μελανότερες από τις τυπικά ακροδεξιές.

(Ο Παντελής Μπουκάλας είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την «Καθημερινή»)