Ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων και εκτιμήσεων η A.Merkel, ήταν μια πολιτικός που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην πορεία της Ευρώπης και στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης την προηγούμενη δεκαετία. Σήμερα, έχοντας το πλεονέκτημα του χρόνου από την αποχώρηση της από την ενεργό πολιτική, μπορούμε να επιχειρήσουμε μια πιο ψύχραιμη αποτίμηση των φορτισμένων γεγονότων αυτής της περιόδου.

Κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης του 2015, η στάση της κα. Merkel εκπορεύονταν αφενός από τις ιδεολογικές/πολιτικές καταβολές της και αφετέρου από την ανάγκη ισορροπίας των πολιτικών σχέσεων με τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Schäuble. Η εμμονή στην λιτότητα και στην εφαρμογή συγκεκριμένης κατεύθυνσης μεταρρυθμίσεων, που αποδεδειγμένα (βάση των επίσημων στοιχείων) είχε προκαλέσει σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, αποτέλεσε βασικό εμπόδιο των αρχικών διαπραγματεύσεων. Αξιοσημείωτο ήταν το εμφανές έλλειμμα εμπιστοσύνης στην Κομισιόν που αποτυπώνονταν στην επιμονή για συμμετοχή του ΔΝΤ τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην παρακολούθηση εφαρμογής των προγραμμάτων προσαρμογής, με αποκορύφωμα την αποδοχή της αντιεπιστημονικής θέσης (του Ταμείου) για την ψήφιση περιοριστικών μέτρων για μετά τη λήξη του προγράμματος. Η αρνητική επίδραση της επικοινωνιακής ρητορικής των προηγούμενων ετών, βασισμένη σε στερεοτυπικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, δεν της επέτρεπαν να παρουσιαστεί στο εθνικό της ακροατήριο συγκαταβατική στα επιχειρήματα και τις προτάσεις της ελληνικής πλευράς. Να σημειωθεί ότι έως την επίτευξη της συμφωνίας του Ιουλίου, αποτέλεσμα που προέκυψε και λόγω των πιέσεων που άσκησαν σημαντικοί πολιτικοί παράγοντες (Tusk, Hollande κ.α.), απέφευγε να εμπλακεί ουσιαστικά στην πολιτική διαπραγμάτευση των επίδικων, υπερθεματίζοντας την εύρεση τεχνοκρατικών λύσεων, παρά τον κομβικό ρόλο της στην εύρεση της τελικής λύσης.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τον θετικό ρόλο της στη διαχείριση της κρίσης του μεταναστευτικού το 2015-16, όπου με πολιτική γενναιότητα επιδίωξε λύσεις και αποφάσεις που ουσιαστικά συνέβαλαν στην σωτηρία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Αδιαφόρησε για το πολιτικό κόστος, συγκρούστηκε με τους ακραίους της Ευρώπης, υπερασπιζόμενη αρχές του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Η στάση της στο μεταναστευτικό, η αναγνώριση του ρόλου της χώρας μας στο ίδιο θέμα και κυρίως η έμπρακτη αρωγή της, καθώς και η – με όποια προβλήματα και καθυστερήσεις – πρόοδος του προγράμματος προσαρμογής συνέβαλαν στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Προσωπική μαρτυρία, η εντυπωσιακά λεπτομερής γνώση των τεχνικών λεπτομερειών της εκάστοτε αξιολόγησης και των κρίσιμων παραμέτρων του μεταναστευτικού προβλήματος, γεγονός που προϋπόθετε την βέλτιστη προετοιμασία των συναντήσεων με την ίδια και το επιτελείο της.

(Ο Δημήτρης Λιάκος είναι πρώην Υφυπουργός- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα")