Είναι γεγονός ότι κατά την προεκλογική περίοδο αρκετά σημαντικά θέματα δεν συζητήθηκαν επαρκώς. Παραγωγικό υπόδειγμα, εκπαιδευτικό σύστημα, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση είναι ορισμένα από αυτά τα ζητήματα που δεν κατόρθωσαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του δημόσιου διαλόγου. Αντίστοιχης αντιμετώπισης έτυχαν θέματα παγκοσμίου ενδιαφέροντος όπως η ψηφιακή μετάβαση/τεχνητή νοημοσύνη και η κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις των οποίων θα βαίνουν αυξανόμενες τα επόμενα έτη και θα απαιτήσουν μια διαφορετική αντιμετώπιση από τον πολιτικό κόσμο. Στην ομολογουμένως έντονη συζήτηση για τα προγράμματα των κομμάτων και την κοστολόγηση τους, ελάχιστες ήταν οι αναφορές στο ευρωπαϊκές εξελίξεις για το πλαίσιο άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής που θα μας συνοδεύσει (κατά πάσα πιθανότητα) από το 2024. Ποσό δε η σημαντική συσχέτιση μεταξύ αυτών των κρίσιμων θεμάτων και οι επιδράσεις τους σε άλλα πεδία άσκησης πολιτικής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού τα κλιματικά φαινόμενα από το 1970 έως το 2021 προκάλεσαν στην Ευρώπη οικονομικές απώλειες της τάξης των 562 δισ.δολ., ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο άγγιξαν τα 4,3 τρισ.δολ. Για τους ειδικούς η τήρηση των συμφωνηθέντων του Παρισιού προϋποθέτει την ενίσχυση των «πράσινων» επενδύσεων από τα σημερινά επίπεδα των 1,4 τρισ.δολ/έτος στα 2,7 τρισ.δολ/έτος, ενώ η μετάβαση στο καθεστώς μηδενικού άνθρακα και διατήρησης της θερμοκρασίας στα όρια του +1,5ο C απαιτεί περίπου 131 τρισ.δολ. για το διάστημα 2021 – 2050. Για την Ευρώπη το Ινστιτούτο Bruegel σε μελέτη του υπολόγισε σε περίπου 1 τρισ.δολ/έτος τις απαιτούμενες επενδύσεις προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει μέσω του Green Deal η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη το 25% αυτών των πόρων πρέπει να είναι δημόσιοι, προσθέτοντας ότι χωρίς αυτή τη συνεισφορά δεν θα μπορέσουν να κινητοποιηθούν οι απαραίτητοι, συμπληρωματικοί και μεγαλύτεροι σε μέγεθος πόροι. Αν προσθέσουμε στα παραπάνω ότι σύμφωνα με τις εκθέσεις του ΟΗΕ η Μεσόγειος συγκαταλέγεται σε μια εκ των πέντε πιο «επισφαλών» περιοχών για τις επόμενες δεκαετίες, γίνονται αντιληπτές οι πολυεπίπεδες προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε και οι αλλαγές στις οποίες οφείλουμε να προχωρήσουμε.

Κρίνοντας από τα δημοσιονομικά περιθώρια των χωρών μελών της Ε.Ε. εκείνο που προκρίνεται ως η ενδεδειγμένη λύση για την αντιμετώπιση του σύνθετου ζητήματος της κλιματικής αλλαγής είναι η εξαίρεση των απαραίτητων επενδύσεων από την μέτρηση του ελλείμματος και η μόνιμη αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού με ίδιους πόρους. Αν προσθέσουμε το κατεπείγον της μείωσης της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, γίνεται αντιληπτό ότι μιλάμε για υπαρξιακή ανάγκη της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο η συζήτηση για το μελλοντικό Σύμφωνο Σταθερότητας και της ενσωμάτωσης των προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή, θα είχε ενδιαφέρον ως θέμα συζήτησης για την τρέχουσα προεκλογική περίοδο.

(Ο Δημήτρης Λιάκος είναι οικονομολόγος, πρώην Υφυπουργός- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από «Τα Νέα» Σαββατοκύριακου)