Τον περασµένο Σεπτέµβριο, όταν ο «Daniel» έπνιξε τη Θεσσαλία, η Ελλάδα ζήτησε βοήθεια από την Κοµισιόν, αλλά λεφτά δεν υπήρχαν. Το Ταµείο Αλληλεγγύης ήταν άδειο. Το µόνο που πήραµε ήταν η (αυτονόητη) άδεια ανακατανοµής κονδυλίων από τα ήδη εγκεκριµένα (για άλλους σκοπούς...) ώστε να τα χρησιµοποιήσουµε για την αντιµετώπιση της έκτακτης κατάστασης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι στην πρώτη γραµµή λήψης µέτρων για τη µείωση των εκποµπών ρύπων, αλλά είναι ανοχύρωτη και απροετοίµαστη όσον αφορά την προσαρµογή των υποδοµών της, ώστε αυτές να καταστούν ισχυρές για να αντέξουν τις επιπτώσεις της κλιµατικής κρίσης.
Αυτό είναι το επείγον. Γιατί, ακόµη κι αν αύριο µηδενίζονταν οι εκποµπές αερίων θερµοκηπίου, η κουβέρτα µε την οποία έχουµε τυλίξει τη Γη θα την υπερθερµαίνει για τα επόµενα 25-30 χρόνια. Κι η Ευρώπη, που υπερθερµαίνεται µε ταχύτητα διπλάσια από τη µέση παγκόσµια, τρέχει ανέµελη στο ραντεβού της µε 36 κλιµατικούς κινδύνους µε καταστροφικές συνέπειες. Η οικονοµική ζηµιά της Ευρώπης από ακραία φαινόµενα που οφείλονταν στην κλιµατική κρίση υπολογίζεται σε κάτι παραπάνω από 650 δισ. ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια. Αν δεν ληφθούν µέτρα ενίσχυσης των υποδοµών, θα αναλογιζόµαστε αυτά τα κόστη µε νοσταλγία: µόνο οι καταστροφές από τις πληµµύρες σε παραθαλάσσιες περιοχές υπολογίζεται ότι θα προκαλούν ζηµιές της τάξης του 1 τρισ. ευρώ ετησίως. Στην πραγµατικότητα η έκταση των ζηµιών θα είναι σηµαντικά µεγαλύτερη, καθώς οι επιπτώσεις λειτουργούν ως ντόµινο: καταστροφές σε υποδοµές/ φυσικό περιβάλλον, καταστροφές παραγωγής/παραγωγικών δυνατοτήτων, µειώσεις φορολογικών και άλλων κρατικών εσόδων, διογκούµενες απαιτήσεις για δηµόσιες δαπάνες, αύξηση του δανεισµού και του κόστους δανεισµού – είναι ο εφιαλτικός φαύλος κύκλος. Εκτιµώντας την κατάσταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική: η ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι µονόδροµος. Και κάλεσε κράτη - ιδιώτες να επενδύσουν στην ανθεκτικότητα φυσικών οικοσυστηµάτων, νερών, τροφίµων, υγείας, υποδοµών των πόλεων και της οικονοµίας. Οι επενδύσεις δεν γίνονται χωρίς χρηµατοδότηση. Πού θα βρεθεί; Σε έκτακτες συνθήκες, έκτακτα µέτρα – λέει η κοινή λογική. Αλλά η κοινή λογική δεν είναι τόσο κοινή ούτε στην Ευρώπη. Αντί να αξιοποιήσει τα ΑΑΑ της πιστοληπτικής αξιοπιστίας της για να αντλήσει κεφάλαια, περιφέρει διά πάσαν νόσον τα αδιάθετα 200 δισ. ευρώ δάνεια του ευρωπαϊκού ΤΤΑ. Κι αυτά, όµως, φαίνεται εκλείπουν: η κυρίαρχη άποψη είναι ότι πρέπει να διατεθούν στην ενίσχυση της πολεµικής βιοµηχανίας.

Αρα; Τα πράγµατα δεν είναι εύκολα. Κι η Ελλάδα έχει ζωτικό συµφέρον να συνταχθεί µε την πλευρά που υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνει ό,τι είναι αναγκαίο για την ανθεκτικότητα στην κλιµατική κρίση. Θα φανεί αν διαθέτει την ανεξαρτησία να το πράξει – ξένισε ότι η κυβέρνηση απέφυγε να υπογράψει την επιστολή 8 κρατών ενάντια στη διάλυση της Ενιαίας Αγοράς από τις κρατικές ενισχύσεις που δίνει η Γερµανία στις επιχειρήσεις της. Αλλά, κατ’ αρχάς, θα οφείλαµε να κάνουµε ό,τι πρέπει για να προστατευτούµε, µε τις δικές µας δυνάµεις. Κάνουµε τα αντίθετα. Χάνουµε, π.χ., την ευκαιρία που είχαµε µε τα 32 δισ. του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας – ο εν πολλοίς πελατειακός και αδιαφανής τρόπος διάθεσής τους είναι παράδειγµα προς αποφυγή. Οπως είναι και η µακρόχρονη αδιαφορία για την προσαρµογή των σχεδίων διαχείρισης κλιµατικών κινδύνων. Αλήθεια, κανείς δεν ανησυχεί µήπως ένας «Daniel» ενσκήψει στην Αττική;
(Ο Κώστας Καλλίτσης είναι δημοσιογράφος- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Καθημερινή" της Κυριακής)