Η επικαιροποιημένη έκδοση του Προκαταρκτικού Σχεδίου του ΔΠΑ, που τέθηκε σε διαβούλευση ενσωματώνει για πρώτη φορά συγκεκριμένες τεχνικές παραμέτρους των νέων διασυνοριακών διασυνδέσεων με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες αναμένεται να αναβαθμίσουν σημαντικά την εξαγωγική δυνατότητα της χώρας μας για πράσινη ενέργεια. Παράλληλα, προβλέπει νέα έργα ύψους 147 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Συστήματος Μεταφοράς στη δυτική και τη βόρεια Ελλάδα, συνολικού προϋπολογισμού 550 εκατ. ευρώ. Στα έργα του Δεκαετούς Επενδυτικού Προγράμματος του ΑΔΜΗΕ περιλαμβάνονται 4 νέα έργα, 29 προγραμματισμένα, 4 έργα σε αδειοδότηση, 10 σε εξέλιξη, 20 σε επαναπρογραμματισμό, και 4 σε καθυστέρηση.
Οι επενδύσεις στοχεύουν την υποστήριξη της ενεργειακής μετάβασης, με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του εγχώριου συστήματος στα έργα μεταφοράς ηλεκτρισμού, αλλά και με διεθνείς διασυνδέσεις. Σε μια περίοδο που η ενεργειακή κρίση έχει ανατρέψει όλα τα δεδομένα και η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας ενέργειας για την πλήρη απεξάρτηση από το ρώσικο φυσικό αέριο αλλά και για την πράσινη μετάβαση τα έργα που υλοποιούνται ή προγραμματίζονται από τον ΑΔΜΗΕ δημιουργούν νέες προοπτικές για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας. Αναλυτικά, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης, η εξέλιξη των διεθνών διασυνδέσεων, έχει ως εξής:
Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας
Σύμφωνα με το ΔΠΑ 2024-2033 του ΑΔΜΗΕ, η ονομαστική μεταφορική ικανότητα της υποθαλάσσιας καλωδιακής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας θα ανέρχεται σε 1.000 MW, τριπλασιάζοντας το υφιστάμενο περιθώριο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών, στα 1.500 MW.
Σε τεχνικό επίπεδο, η νέα διασύνδεση θα είναι συνεχούς ρεύματος, με υπερσύγχρονη τεχνολογία μετατροπέων πηγής τάσης (Voltage Source Converters - VSC) και σταθμούς ηλεκτροδίων στην Ελλάδα και την Ιταλία. Το υποβρύχιο μήκος της διαδρομής υπολογίζεται σε 220 χλμ. και σε 55 χλμ. το μήκος της όδευσης των υπογείων τμημάτων σε Ελλάδα και Ιταλία. Το έργο ενσωματώνεται στο δεκαετές του ΕΣΜΗΕ ενώ παράλληλα η TERNA θα εντάξει το έργο στο Πλάνο Ανάπτυξης του Ιταλικού Συστήματος Μεταφοράς.
Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αλβανίας
Ο επικαιροποιημένος δεκαετής σχεδιασμός του Διαχειριστή τοποθετεί την ολοκλήρωση της νέας διασυνδετικής Γραμμής Μεταφοράς 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας έως το 2030. Η διασύνδεση θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφοράς 1.600 MVA και θα συνδέσει το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) με τον νέο Υποσταθμό Fier στη νότια Αλβανία.
Η χερσαία διεθνής διασύνδεση εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 145 χλμ., εκ των οποίων τα 45 χλμ. θα βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και τα 100 χλμ. στην επικράτεια της Αλβανίας. Το έργο προβλέπεται να αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά τουλάχιστον 200 MW και στις δύο κατευθύνσεις (από και προς την Αλβανία).
Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας- Βουλγαρίας
Το έργο αφορά στην υλοποίηση δεύτερης διασυνδετικής γραμμής μεταξύ των Συστημάτων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας που θα πραγματοποιηθεί με εναέρια διασυνδετική Γ.Μ. 400 kV μεταξύ του ΚΥΤ Ν. Σάντας και του Υ/Σ Maritsa East 1. Η γραμμή θα διαθέτει ονομαστική μεταφορική ικανότητα 2000 MVA και θα έχει συνολικό μήκος 151 km περίπου, από τα οποία 30 km περίπου ανήκουν στην Ελληνική Επικράτεια και 121 km περίπου στη Βουλγαρική Επικράτεια. Η νέα διασυνδετική γραμμή 400 kV Ελλάδας - Βουλγαρίας αποτελεί σημαντικό έργο πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και αναμένεται να ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Σύστημα στις αρχές του 2023 και προβλέπεται ότι θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα στο σύνορο των δύο χωρών σε 1400 MW για την κατεύθυνση από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία και σε 1700 MW για την κατεύθυνση από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα. Η κατασκευή στην πλευρά της Βουλγαρίας ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2021, ενώ η κατασκευή στην Ελληνική πλευρά ξεκίνησε το Ιούλιο εντός του 2022, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα μέσα του 2023.
Δεύτερη Διασύνδεση Ελλάδας – Τουρκίας
Η νέα διασυνδετική Γ.Μ. προβλέπεται ότι θα αυξήσει την μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά 600 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Τον Μάρτιο του 2022, ο ΑΔΜΗΕ και η TEIAS συμφώνησαν για την υλοποίηση της νέας διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2029. Η νέα διασυνδετική εναέρια Γ.Μ. 400 kV απλού κυκλώματος μεταξύ του ΚΥΤ Νέας Σάντας και του Υ/Σ Babaeski στην Τουρκία, θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφορά 2000 MVA και εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 130 km, εκ των οποίων τα 70 km βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια και τα 60 km στην επικράτεια της Τουρκίας, καθώς προβλέπεται να οδεύσει παράλληλα με την υφιστάμενη διασύνδεση μεταξύ των δύο χωρών.
Διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου – Ισραήλ
Το έργο αφορά στην υλοποίηση διασύνδεσης των συστημάτων μεταφοράς Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ με συνδέσμους συνεχούς ρεύματος και περιλαμβάνει τα τμήματα 3.10.1 της διασύνδεσης Ισραήλ - Κύπρου και 3.10.2 της διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη). Σύμφωνα με τον φορέα υλοποίησης Εuroasia Ιnterconnector το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη)-Κύπρου- Ισραήλ, συνολικού μήκους 1208 km με ισχύ 1000 MW, είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,4 δις ευρώ με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027. Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία μεταξύ ΑΔΜΗΕ-Αριάδνη Interconnection και Εuroasia Ιnterconnector για την εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας του έργου της διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης που βρίσκεται στο στάδιο υλοποίησης με το έργο της διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη)-Κύπρου- Ισραήλ που θα υλοποιήσει ο Euroasia Interconnector. Το τμήμα του έργου 3.10.2 Διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη), συνολικού μήκους 898 km, έχει λάβει χρηματοδότηση 100 εκ. € από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου και 657 εκ. € από τον CEF. Η ολοκλήρωση των μελετών εκτιμάται εντός του 2023 και η έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών εκτιμάται εντός του 2024.
Διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου
Για τη Διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου έχει προταθεί το έργο GREGY από τον Project Promoter ELICA S.A. για ένταξη στη λίστα έργων PCI και ο ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει την στήριξη του. Τον Οκτώβριο του 2021 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας Ελλάδας – Αιγύπτου με βάση το οποίο συστήνεται ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου, με συμμετοχή εκπροσώπων των δύο Υπουργείων, των Διαχειριστών των Συστημάτων Μεταφοράς και των Ρυθμιστικών Αρχών, που θα εξετάσει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου σε συνεργασία με τον Project Promoter, θα διευκολύνει την αδειοδότηση και θα υποστηρίξει τον χαρακτηρισμό του ως έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Τον Μάιο του 2021 πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια σύσκεψη μεταξύ των Διαχειριστών των δύο χωρών και συστάθηκε ομάδα εργασίας για την προετοιμασία του έργου. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΑΔΜΗΕ και ο EETC (Egyptian Electricity Transmission Company) υπέγραψαν επίσης Μνημόνιο Κατανόησης καθώς και Σύμφωνο Συνεργασίας. Τον Απρίλιο του 2022 πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας στα γραφεία του ΑΔΜΗΕ μεταξύ των αρμόδιων διοικητικών κλιμακίων των δύο Διαχειριστών, ενόψει των ενημερωτικών επαφών που ακολούθησαν αμέσως μετά με τους ΥΠΕΝ και ΥΠΑΝΕΠ.
Αναβάθμιση διασύνδεσης Ελλάδας - Βόρειας Μακεδονίας
Στο πλαίσιο των Πανευρωπαϊκών Δεκαετών Προγραμμάτων Ανάπτυξης (TYNDP) 2018 και 2020 του ENTSO-E, οι μελέτες για τη διερεύνηση των αναγκών της ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφοράς, με χρονικό ορίζοντα το 2040, εντόπισαν την αναγκαιότητα της ενίσχυσης της ικανότητας της μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του Συστήματος της Ελλάδας και του Συστήματος της Βόρειας Μακεδονίας για τα σενάρια τα οποία εξετάσθηκαν. Το έργο το οποίο προτάθηκε από τον ΑΔΜΗΕ και τον Διαχειριστή της Βόρειας Μακεδονίας για την αντιμετώπιση αυτής της αναγκαιότητας, ήταν η αναβάθμιση της διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kV Μελίτη - Bitola. Αυτό το έργο εντάχθηκε αρχικά στο TYNDP 2018 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration), με ορίζοντα υλοποίησης μετά το 2030. Το έργο υποβλήθηκε εκ νέου και στο Πανευρωπαϊκό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (TYNDP) 2020 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration) ενώ η σκοπιμότητα υλοποίησης της εν λόγω διασύνδεσης θα εξεταστεί στο επόμενο διάστημα.
