Όμως το γεγονός ότι η Μόσχα δεν είχε προσκληθεί στην εκδήλωση και την είχε χλευάσει ως χάσιμο χρόνου και προσπάθειας έθεσε σε αμφιβολία το μέλλον οποιασδήποτε ειρηνευτικής διαδικασίας χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας.
Παρόλο που το τελικό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής δεν ανέφερε ρητά τη Ρωσία, σημείωσε ότι «η επίτευξη της ειρήνης απαιτεί τη συμμετοχή και το διάλογο μεταξύ όλων των μερών».
«Ως εκ τούτου, αποφασίζουμε να αναλάβουμε συγκεκριμένα βήματα στο μέλλον... με περαιτέρω εμπλοκή των εκπροσώπων όλων των μερών», συνεχίζει η ανακοίνωση, σημειώνοντας ότι η «βάση» για την επίλυση της σύγκρουσης πρέπει να είναι «οι αρχές του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας όλων των κρατών».
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι αυτή ήταν μια εναρκτήρια σύνοδος κορυφής με σκοπό να κινηθεί μια ειρηνευτική διαδικασία με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Εξάλλου πολλοί συμμετέχοντες στην ειρηνευτική σύνοδο κορυφής ανέφεραν ότι στο μέλλον πρέπει να πραγματοποιηθεί μια άλλη σύνοδος με τη συμμετοχή της Ρωσίας και της Ουκρανίας, αλλά χωρίς προαπαιτούμενα ή τελεσίγραφα.
Σε ειδική εκδήλωση στη Μόσχα, την παραμονή της ειρηνευτικής συνόδου κορυφής στην Ελβετία, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παρουσίασε αυτό που περιέγραψε ως ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία. Είπε ότι αν το Κίεβο αποσύρει τις δυνάμεις του από όλες τις ουκρανικές περιοχές που διεκδικεί η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών που κατέχουν σήμερα οι ουκρανικές δυνάμεις, και παραιτηθεί από κάθε φιλοδοξία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η Μόσχα θα διατάξει «αμέσως» κατάπαυση του πυρός και θα είναι έτοιμη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις.
Πρόσθεσε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία θα πρέπει να βασίζεται στη διεθνή αναγνώριση των διεκδικήσεων της Μόσχας στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια και Κριμαία της Ουκρανίας και στην άρση όλων των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί κατά της Ρωσίας.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στις 16 Ιουνίου, πρόσθεσε ότι το Κρεμλίνο θεωρεί τον Ζελένσκι παράνομο ηγέτη και δεν θα διεξάγει συνομιλίες μαζί του.
Η δήλωση αυτή του Πούτιν πρώτιστα καταγγέλθηκε από την Ουκρανία ενώ πολλοί συμμετέχοντες στη σύνοδο την θεώρησαν ως «τελεσίγραφο» με στόχο τη διακοπή της παγκόσμιας εκδήλωσης. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Πούτιν δεν θέλει την ειρήνη και ότι πιστεύει ότι μπορεί να συνεχίσει να πολεμάει για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και να περιμένει όλους τους άλλους, προσθέτοντας ότι η πρόταση Πούτιν είναι προαπατούμενο.
Από την άλλη η Κίνα, ο κυριότερος γεωπολιτικός σύμμαχος της Ρωσίας, δεν συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής της Ελβετίας και πρότεινε, μαζί με τη Βραζιλία, τη δική της ειρηνευτική διαδικασία που θα συμμετάσχουν τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία. Το Πεκίνο τόνισε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να βασίζεται στον σεβασμό της «εθνικής κυριαρχίας», ενώ παρέμεινε σιωπηλό στο ζήτημα της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.
Η σύνοδος κορυφής δεν πέτυχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα που προσδοκούσε η δύση, ιδιαίτερα στις συμμετοχές και στο επίπεδο των συμμετοχών. Άρα δεν δημιουργεί μια δυναμική ώστε να αλλάξει γνώμη και πολιτική η Κίνα έναντι της ρωσικής επιθετικότητας. Όμως έτσι κι αλλιώς το Πεκίνο δεν μπορεί να εξαναγκάσει σε μια στρατηγική αναθεώρηση της πορείας της Μόσχας.
Επιπλέον, τα συμφέροντα του Πεκίνου μπορεί να μην είναι η επιδίωξη μιας ειρηνικής λύσης στην Ουκρανία. Ίσως να θέλει τη διατήρηση του status quo. Ενδεχομένως για την Κίνα η Ρωσία να μην πρέπει να χάσει τελείως αυτόν τον πόλεμο, αλλά ούτε υπάρχει ανάγκη να κερδίσει.
Ένας άλλος παίχτης είναι η Σαουδική Αραβία, την οποία επισκέφθηκε ο Ζελένσκι αιφνιδιαστικά πριν την σύνοδο της Ελβετίας, καθώς όπως φημολογείται το Κίεβο φέρεται να βλέπει τη Σαουδική Αραβία ως πιθανό οικοδεσπότη για μια επόμενη ειρηνευτική διάσκεψη με τη συμμετοχή τόσο της Κίνας όσο και της Ρωσίας.
Πάντως κατά τη διάρκεια της συνόδου ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας σημείωσε ότι «η πορεία προς την ειρήνη θα απαιτήσει κάποιους δύσκολους συμβιβασμούς ως μέρος του οδικού χάρτη» προσθέτοντας ότι «οποιαδήποτε αξιόπιστη διαδικασία θα χρειαστεί τη συμμετοχή της Ρωσίας».
Βέβαια στο μυαλό κάποιων υπάρχει η ιδέα της συνέχισης αυτής της προσπάθειας σε χαμηλότερο επίπεδο, που ενδεχομένως να μπορούν να συμμετάσχουν εκτός από τους Ουκρανούς και οι Ρώσοι.
Αυτή η συνέχιση δεν θα έχει διαπραγματευτικό χαρακτήρα, αλλά θα είναι η προετοιμασία για μια προσπάθεια ώστε συμφωνηθεί η μορφή των μελλοντικών ειρηνευτικών συνομιλιών και η ατζέντα των συνομιλιών αυτών.
