Οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Περιβάλλοντος συνέρχονται σήμερα 6 Οκτωβρίου για να ξεκινήσουν τις συζητήσεις σε μία σειρά από πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα.

Τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε μια σειρά προτάσεων που αυξάνουν τον στόχο μείωσης των εκπομπών τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030 (πακέτο “Fit for 55”), στις οποίες το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν. Κατά τη συνάντησή τους, οι υπουργοί θα επικεντρωθούν στην αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), τους ετήσιους εθνικούς στόχους μείωσης των εκπομπών («Κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών»), τις χρήσεις γης και τη δασοκομία («LULUCF») και το νέο και εξαιρετικά επίκαιρο κοινωνικό ταμείο για το κλίμα, που θα αποσκοπεί στην υποστήριξη των ευάλωτων πολιτών σε περίπτωση που πλήττονται οικονομικά από την κλιματική δράση.

Οι υπουργοί θα συζητήσουν επίσης τις πρόσφατες αυξήσεις των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Γιατί έχει σημασία;

Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναθεωρούν τους υφιστάμενους στόχους για το 2030 και είναι αρκετά πιο τολμηρές. Ωστόσο, με τους πολίτες να ανησυχούν για τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας και με τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές όλο και πιο συχνές, είναι σαφές ότι χρειάζονται πολύ περισσότερα για να εξασφαλιστεί μια επιστημονικά τεκμηριωμένη και κοινωνικά δίκαιη στροφή στην κλιματική ουδετερότητα.

Τα κράτη μέλη και οι ευρωβουλευτές έχουν κρίσιμο ρόλο στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν. Οι υπουργοί πρέπει να πιέσουν για υψηλότερους στόχους για το κλίμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τερματίζοντας τα δωρεάν δικαιώματα ρύπανσης στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ και διασφαλίζοντας τη βιώσιμη χρήση των εσόδων του ΣΕΔΕ, διορθώνοντας τα προβληματικά σήμερα κριτήρια βιωσιμότητας στις πολιτικές βιοενέργειας αλλά και ότι το σύνολο των μέτρων είναι κοινωνικά δίκαιο.

«Η ενίσχυση της δράσης για το κλίμα αποτελεί ζωτικής σημασίας θέμα. Το ίδιο και το ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να μπορούν να ζεστάνουν τα σπίτια τους αυτόν τον χειμώνα. Οι υπουργοί πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν κατανοήσει ότι τα σχέδια της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης πρέπει να ενισχυθούν και να βελτιωθούν σύμφωνα με τις επιταγές της επιστήμης και με κοινωνικά δίκαιο τρόπο. Αυτό που υπάρχει τώρα στο τραπέζι είναι μια αρχή, αλλά δεν είναι πουθενά αρκετά κοντά σε αυτό που χρειάζεται ο πλανήτης και οι πολίτες», δήλωσε ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος του τομέα κλίματος και ενέργειας στο WWF Ελλάς.

Τι ζητά το WWF;

Συνολικό στόχο μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 65% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα 1990 (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει «καθαρή» μείωση κατά 55%, δηλαδή στην πραγματικότητα αρκετά χαμηλότερη).

Αναθεώρηση ΣΕΔΕ

• Τερματισμός των δωρεάν δικαιωμάτων ρύπανσης και μετάβαση σε πλήρη δημοπράτηση δικαιωμάτων ETS από το 2023 (η Επιτροπή όχι μόνο έχει προτείνει το 2030, αλλά προτείνει και τη δυνατότητα περαιτέρω αναβολής έως το 2035 στην πρότασή της για μηχανισμό διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα).
• Αξιοποίηση των εσόδων από τα πρόσφατα δημοπρατημένα δικαιώματα για την απεξάρτηση της βιομηχανίας από τα ορυκτά καύσιμα μέσω δεσμευμένων κεφαλαίων του ΣΕΔΕ στα τα Ταμεία Καινοτομίας και Εκσυγχρονισμού, υπό αυστηρούς, πράσινους όρους.
• Αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών που υπόκεινται στο ΣΕΔΕ σε 70% έως το 2030 (η Επιτροπή πρότεινε στόχο μείωσης κατά 61%). Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί αυξάνοντας το ποσό των δικαιωμάτων που αφαιρούνται από την αγορά κάθε χρόνο (ο «συντελεστής γραμμικής μείωσης») σε 4,2% έως το 2023, αφαιρώντας τουλάχιστον 250 εκατομμύρια δικαιωμάτων εκπομπών από την αγορά έως το 2023 και εξασφαλίζοντας το 24% των πλεονασματικών δικαιωμάτων να αφαιρείται προσωρινά στο «αποθεματικό σταθερότητας της αγοράς» και να γίνει πιο αυστηρό το όριο (δηλαδή να μειωθεί) ως προς το τι χαρακτηρίζεται ως «πλεόνασμα».
• Δέσμευση ώστε όλα τα έσοδα του ΣΕΔΕ να δαπανώνται σε κλιματική δράση, όπως προτάθηκε από την Επιτροπή, αλλά με την έννοια «της κλιματικής δράσης» να αποσαφηνίζεται ξεκάθαρα χωρίς να επιτρέπει περιθώρια για ορυκτά καύσιμα και χωρίς να μπορεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τα μεταφέρει αργότερα στον προϋπολογισμό της ΕΕ για χρήσεις, όπως η εξυπηρέτηση του χρέους.
• Ένταξη όλων των θαλάσσιων μεταφορών στο ΣΕΔΕ (η Επιτροπή πρότεινε μόνο το ήμισυ των ταξιδιών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) έως το 2023 (η Επιτροπή πρότεινε το 2026).

Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

• Στόχος διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επί της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά 50% έως το 2030 (η Επιτροπή πρότεινε το 40%).
• Πλήρης αναθεώρηση των κανόνων για τη βιοενέργεια - η πρόταση της Επιτροπής δεν βελτίωσε τα ισχύοντα κριτήρια, τα οποία ενθαρρύνουν την καύση δέντρων και καλλιεργειών για την παραγωγή ενέργειας, παρά το γεγονός ότι μία τέτοια εξέλιξη αυξάνει τις εκπομπές σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα και θα επιδεινώνει την κλιματική κρίση.

LULUCF

• Στόχος 600 εκατομμυρίων τόνων άνθρακα που θα απορροφηθούν από τα δάση και τα εδάφη έως το 2030 (η Επιτροπή πρότεινε 310 εκατομμύρια τόνους)
• Διακριτοί στόχοι για την απορρόφηση των εκπομπών από τα δέντρα και τη μείωση των εκπομπών στην ατμόσφαιρα. Η απορρόφηση των εκπομπών δεν μπορεί να «ακυρώσει», να υποκαταστήσει ή να αντισταθμίσει την ανάγκη μείωσης των εκπομπών.

Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα

• Οι επιπτώσεις της πρότασης για Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα πρέπει να εκτιμηθούν πλήρως στο πλαίσιο, τόσο του νέου ΣΕΔΕ για τις μεταφορές και τα κτίρια, όσο και του υπάρχοντος ΣΕΔΕ, πάντα υπό το πρίσμα της αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας.
• Το ταμείο χρειάζεται ισχυρότερες ρυθμίσεις που προωθούν τη συνεργασία και ενδυναμώνουν τους πολίτες και τις τοπικές κοινότητες.
• Επαρκείς πόροι: όλα τα έσοδα από ένα νέο ΣΕΔΕ για τις μεταφορές και τα κτίρια (καθώς και μερικά από τα έσοδα από το «κύριο» ΣΕΔΕ που καλύπτει τομείς, όπως η ενέργεια και η βιομηχανία) πρέπει να κατευθύνονται σε κοινωνικά δίκαιες δράσεις για το κλίμα,
• Μια δίκαιη κατανομή μεταξύ και εντός των κρατών μελών, με εγγυήσεις για τη διασφάλιση της χρήσης των εσόδων με τον πλέον κοινωνικά δίκαιο και αποδοτικό για το κλίμα τρόπο.
• Οι επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα πρέπει να αποκλειστούν από το ταμείο, οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιήσουν για να βοηθήσουν τους πιο ευάλωτους καθώς προχωράμε προς την κλιματική ουδετερότητα.

Οι πολίτες στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη βρίσκονται μπροστά από έναν τρομακτικό χειμώνα, καθώς οι λογαριασμοί ενέργειας εκτοξεύονται. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να κάνουν τώρα ό,τι χρειάζεται για την προστασία των ευάλωτων πολιτών. Η μετάβαση όμως από το φυσικό αέριο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας και ο τερματισμός των επενδύσεων στα ορυκτά καύσιμα είναι αυτό που θα θωρακίσει μακροπρόθεσμα τους πολίτες από παρόμοια φαινόμενα. Οι προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό μπορούν να τεθούν τώρα, ξεκινώντας από αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Περιβάλλοντος. European Union flag© Pixabay