Αλλάζει ο τρόπος λήψης των αποφάσεων σε ότι αφορά την υιοθέτηση περιβαλλοντικών φόρων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να υποβάλει πρόταση κατάργησης της δυνατότητας των κρατών μελών να ασκούν βέτο στην επιβολή περιβαλλοντικών φόρων. Υποστηρίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις σε ότι αφορά τους περιβαλλοντικούς φόρους με ψηφοφορία κατά πλειοψηφία και να μην έχουν τη δυνατότητα άσκησης βέτο, καθώς αυτό έχει κατ΄ επανάληψη αποτρέψει την υιοθέτηση των λεγόμενων «πράσινων φόρων». Σύμφωνα με την Κομισιόν μια τέτοια επιλογή θα δώσει νέα ώθηση στον τρόπο με τον οποίο οι Βρυξέλλες καταπολεμούν την αλλαγή του κλίματος.
Πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η άσκηση δημοσιονομική πολιτική απαιτεί ομόφωνη απόφαση από τα 28 κράτη μέλη με αποτέλεσμα πολλές πρωτοβουλίες υιοθέτησης πράσινων φόρων να έχουν πέσει στο κενό λόγω μιας και μόνο χώρας που έχει το δικαίωμα αντιδράσει ασκώντας βέτο.
Ωστόσο, από τα τέλη του 2017, η Κομισιόν προώθησε την εγκατάλειψη της πολιτικής του βέτο σε ορισμένους τομείς της εξωτερικής πολιτικής αλλά και πρόσφατα σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
Σύμφωνα λοιπόν με ρεπορτάζ του EURACTIV, η Κομισιόν προωθεί κείμενο στο οποίο υποστηρίζει ότι δεν χρειάζεται να αλλάξουν οι θεμελιώδεις κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καλεί τους ηγέτες της να χρησιμοποιήσουν την «προφανή διαδρομή» που προσφέρει η Συνθήκη της Λισαβόνας για να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αποφασίζονται τα ζητήματα της περιβαλλοντικής φορολογίας. Σύμφωνα πάντα με την Κομισιόν η Συνθήκη του 2007, η οποία διέπει τη λειτουργία της ΕΕ, περιλαμβάνει ήδη τις οδούς που μπορούν να αξιοποιηθούν για να αρθεί το δικαίωμα του βέτο χωρίς να χρειάζεται πλήρης αλλαγή της Συνθήκης.
Πάντως η ενεργοποίηση ρήτρας για κατάργηση της ομοφωνίας ενδέχεται να απαιτήσει ομόφωνη απόφαση από το Συμβούλιο, καθώς και έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι μελέτη της εσωτερικής ομάδας προβληματισμού της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής Στρατηγικής, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατάργηση των βέτο θα μεταβάλλει τη δυναμική του τρόπου με τον οποίο διαπραγματεύονται οι νόμοι.
«Η απλή δυνατότητα ψηφοφορίας ενθαρρύνει την αλλαγή στις συμπεριφορές, αναγκάζοντας τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις και να επιτύχουν συμβιβασμό».
Στην ίδια κατεύθυνση φαίνεται ότι βρίσκεται και ο Επίτροπος αρμόδιος για το Κλίμα Miguel Arias Cañete, ο οποίος δήλωσε στο EURACTIV ότι «το σημερινό πλαίσιο φορολόγησης της ενέργειας, ηλικίας 16 ετών, είναι σαφώς ξεπερασμένο» και ότι το Κοινοβούλιο θα πρέπει να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο μέλλον. Ο κ. Cañete επεσήμανε ακόμη ότι η οικοδόμηση της Ενεργειακής Ένωσης ήταν δυνατή διότι θέματα όπως η ανανεώσιμη ενέργεια και η ασφάλεια του εφοδιασμού δεν χρειάζονται ομοφωνία.
Υπενθυμίζεται ότι οι κοινοί κανόνες για τη φορολογία της ενέργειας χρονολογούνται από το 2003, ενώ μια απόπειρα τροποποίησης της νομοθεσίας που έγινε το 2011 για την υιοθέτηση φόρου CO2 τελικά απέτυχε λόγω της απαίτησης της ομοφωνίας.
Εξάλλου υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Επιτροπής έχουν πιέσει για την υιοθέτηση φόρου CO2 ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 90.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο κείμενο θέσεων της Κομισιόν τονίζεται ότι οι φορολογικές απαλλαγές σε τομείς όπως οι αεροπορικές, θαλάσσιες και οδικές μεταφορές αποδυναμώνουν τα κίνητρα για επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικότερα μέσα και υποδομές.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι στο ίδιο κείμενο της Κομισιόν υποστηρίζεται η αναθεώρηση της συνθήκης για την πυρηνική ενέργεια Euratom, που παραμένει ίδια από το 1957.
Τα θέματα του φόρου και της Euratom, συμπεριελήφθησαν στην ίδια ανακοίνωση από την Επιτροπή διότι θεωρούνται εγγενώς συνδεδεμένα, αφού η πυρηνική ενέργεια δεν εκπέμπει CO2 και έτσι οι χώρες που στηρίζονται σε αυτή, όπως η Γαλλία, να είναι από τις πρώτες που υποστηρίζουν την ανάγκη υιοθέτησης φόρου CO2.
