«Είναι σαφές πως τα πολυδιαφημισμένα μέτρα που πριν λίγες μέρες θεσπίστηκαν για την άμβλυνση των οικονομικών συνεπειών της ενεργειακής κρίσης, βασίστηκαν σε λανθασμένες εκτιμήσεις και είναι στον αέρα. Η προχειρότητα στη νομοθέτησης και η ατολμία στη ρύθμιση της αγοράς μεγαλώνουν συνεχώς το κόστος στην οικονομία και στους πολίτες».

Τα παραπάνω τονίζει σε συνέντευξή του στο iEnergeia.gr ο Χάρης Δούκας, αν. καθηγητής στο ΕΜΠ και τομεάρχης Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Παράλληλα, τονίζει πως ακόμα και το ακραίο σενάριο της πλήρους διακοπής του Nord Stream 1 να αποφευχθεί, σίγουρα το ενεργειακό κόστος θα παραμείνει εξαιρετικά υψηλό.

«Σύμφωνα με τις ως τώρα εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το συνολικό ετήσιο κόστος από την αύξηση των τιμών της ενέργειας θα είναι 400 δισ. ευρώ για τις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν μπορεί αυτό το κόστος να το σηκώσουν το κράτος και οι πολίτες. Οι ηγεσίες λοιπόν καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα ποιοι θα πληρώσουν και με τί κατανομή. Οι ενεργειακές εταιρίες πρέπει να αναλάβουν ένα μερίδιο στο κόστος μετριασμού των επιπτώσεων της κρίσης», διαμηνύει.

Ο Χάρης Δούκας μιλά στο iEnergeia.gr και για το αν θα προχωρήσει η πράσινη μετάβαση, αλλά και για το εάν οι επιχειρήσεις ενέργειας θα αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί.

Πώς βλέπετε τις εξελίξεις με τον ενεργειακό πόλεμο και το κόστος ενέργειας;

Σήμερα ξεκινάει η συντήρηση του αγωγού Nord Stream 1για 10ημέρες.Η Ρωσία είχε εδώ και καιρό ανακοινώσει το κλείσιμό του για αυτό το λόγο και στη Γερμανία επικρατούσε μεγάλος αναβρασμός, με τον φόβο ότι ο αγωγός μπορεί να μην ανοίξει ξανά. Το Σαββατοκύριακο, το θρίλερ με την επιστροφή από τον Καναδά της επισκευασμένης τουρμπίνας που χρειάζονται ο Nord Stream 1για να επανέλθει σε πλήρη λειτουργία (μετά την συντήρηση) είχε αίσιο τέλος. Η καναδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως εξαιρεί την μεταφορά του από τις κυρώσεις, για να επιστρέψει στην Ευρώπη. Αυτή η εξέλιξη δημιουργεί βάσιμες ελπίδες ότι μετά την ολοκλήρωση της συντήρησης στις 21 Ιουλίου, ο αγωγός θα ανοίξει και μπορεί να υπάρξει επανάκαμψη ροών αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη.

Ακόμα όμως και το ακραίο σενάριο της πλήρους διακοπής να αποφευχθεί, σίγουρα το ενεργειακό κόστος θα παραμείνει εξαιρετικά υψηλό.

Σύμφωνα με τις ως τώρα εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το συνολικό ετήσιο κόστος από την αύξηση των τιμών της ενέργειας θα είναι 400 δισ. ευρώ για τις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν μπορεί αυτό το κόστος να το σηκώσουν το κράτος και οι πολίτες. Οι ηγεσίες λοιπόν καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα ποιοι θα πληρώσουν και με τί κατανομή. Οι ενεργειακές εταιρίες πρέπει να αναλάβουν ένα μερίδιο στο κόστος μετριασμού των επιπτώσεων της κρίσης.

Θα δεχτούν οι επιχειρήσεις να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί;

Οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν θέλουν να μειώσουν το περιθώριο κέρδους, επιταχύνοντας και βαθαίνοντας τον πληθωρισμό. Οι κυβερνήσεις δε μπορούν άλλο να τις περιμένουν, ελπίζοντας σε επίλυση του προβλήματος από τις δυνάμεις της αγοράς, καθώς σύντομα ο πληθωρισμός θα γίνει ανεξέλεγκτος και οι οικονομίες θα μπουν σε ύφεση. Πρέπει να δράσουν, ρυθμίζοντας το περιθώριο κέρδους των ενεργειακών εταιριών και διατιμώντας τις τιμές των προϊόντων. Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο πως τώρα η φιλελεύθερη κυβέρνηση Μακρόν εξήγγειλε την πλήρη εθνικοποίηση της βασικής εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας ΕDF.

Τελικά, με όλα αυτά, πώς θα προχωρήσει η πράσινη μετάβαση;

Δυστυχώς, λανθασμένα κατά την άποψή μου, η μετάβαση έχει παγώσει. Το παραδέχτηκε και ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και της Πράσινης Συμφωνίας, Φρανς Τίμερμανς. Η προσωρινή απόκλιση από τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους είναι σχεδόν αναπόφευκτη, είπε. Η Γαλλία επιστρέφει στους πυρηνικούς της αντιδραστήρες, η Γερμανία θέτει σε λειτουργία τις προς απόσυρση λιγνιτικές της μονάδες, ενώ στην Αυστρία, η Κυβέρνηση ζήτησε να στραφούν οι μεγάλοι καταναλωτές φυσικού αερίου σε εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως πετρέλαιο.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως πριν λίγες μέρες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησε τελικά να ενταχθούν ως "πράσινες" επενδύσεις το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια, κυρίως με τις ψήφους από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Συνεχίζεται έτσι η χρηματοδότηση τους. Πρόκειται για μια περιβαλλοντική οπισθοδρόμηση.

Και στην Ελλάδα αντί να προωθούνται οι εγχώριοι ανανεώσιμοι πόροι και η εξοικονόμηση ενέργειας, οι προγραμματισμένες νέες υποδομές αφορούν σε πολύ μεγάλο βαθμό σε έργα Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ). Αυτό με τη σειρά του θα μας κλειδώσει σε μία νέα ενεργειακή παγίδα, καθώς θα έχουμε μία νέα, μεγάλη έκθεση στις παγκόσμιες αγορές ΥΦΑ και στη μεταβλητότητα των τιμών τους. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με όλες τις διεθνείς μελέτες, η Ελλάδα, που σχεδιάζει νέα έργα ορυκτών καυσίμων, βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής απορρύθμισης, με την άνοδο της θερμοκρασίας να αυξάνεται ταχύτερα από όσο στον υπόλοιπο κόσμο.

Στην Ελλάδα πώς βλέπετε την εφαρμογή των μέτρων;

Πριν αλέκτωρ λαλήσει, αλλάζει πάλι η εφαρμογή τους.

Αναμέναμε χθες να διαβάσουμε τις ανακοινώσεις των προμηθευτών για τις χρεώσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εκτιμήσεις προοικονομούσαν αυξήσεις μεγαλύτερες και από ένα μήνα πριν, που υπήρχε η ρήτρα αναπροσαρμογής. Μπροστά σε αυτή τη δυσάρεστη έκπληξη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έστειλε επιστολή την Παρασκευή που μας πέρασε προς τους προμηθευτές καλώντας τους να μην τις ανακοινώσουν, αλλά να μετατεθούν οι ανακοινώσεις για τον Αύγουστο.
Είναι σαφές πως τα πολυδιαφημισμένα μέτρα που πριν λίγες μέρες θεσπίστηκαν για την άμβλυνση των οικονομικών συνεπειών της ενεργειακής κρίσης, βασίστηκαν σε λανθασμένες εκτιμήσεις και είναι στον αέρα. Η προχειρότητα στη νομοθέτησης και η ατολμία στη ρύθμιση της αγοράς μεγαλώνουν συνεχώς το κόστος στην οικονομία και στους πολίτες.