Οι βόρειες χώρες της ΕΕ που αντιτίθενται στην εφαρμογή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου αγνόησαν μια βασική εμπειρική αρχή: όταν τραβήξεις το σχοινί πέραν ενός ορίου, αυτό σπάει. Αυτό ακριβώς πέτυχαν στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της 24ης Νοεμβρίου. Η εμμονή τους στην άρνηση να δεχθούν ένα λογικό πλαφόν οδήγησε στη σύμπηξη ενός σκληρού μετώπου 15 χωρών που μπλόκαρε όχι μόνο την πρόταση της Επιτροπής για πλαφόν 275 ευρώ/MWh αλλά και την έγκριση του συνόλου των προτάσεων που ήταν στο τραπέζι. Συνυπεύθυνη και η Επιτροπή που με τη στερούμενη σοβαρότητας πρότασή της συνέτεινε στη δημιουργία ενός δυσγεφύρωτου ρήγματος και που με τη μονομέρειά της υπέρ των «πλαφονομάχων» διαιρεί την ΕΕ αντί να την ενώνει.

Η λήψη αποφάσεων παραπέμφθηκε σε νέα συνεδρίαση του συμβουλίου στις 13 Δεκεμβρίου, αντί για τις 19 Δεκεμβρίου που προβλεπόταν αρχικά. Είναι φανερό ότι η μετάθεση της συνεδρίασης σε ημερομηνία μόλις δύο ημέρες πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, δείχνει ότι οι ελπίδες για εξεύρεση λύσης στο επίπεδο του συμβουλίου είναι μάλλον ισχνές και ότι, και πάλι, οι αποφάσεις θα παραπεμφθούν στη σύνοδο κορυφής της 15ης-16ης Δεκεμβρίου.

Πρόκειται αναμφίβολα για μια σοβαρή κρίση στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Εν τούτοις οι κρίσεις, αν τύχουν κατάλληλης διαχείρισης, λειτουργούν ως ευκαιρίες. Μια τέτοια ευκαιρία είναι και η δημιουργία του μετώπου των «15». Αν οι «15» διατηρήσουν αρραγή τη σημερινή στάση τους, θα μπορέσουν να επιβάλουν μια συνολική λύση που όχι μόνο θα απαντά στις χρονίζουσες πλέον ανάγκες αντιμετώπισης της κρίσης, αλλά και θα γεφυρώνει το επικίνδυνο ρήγμα που δημιουργήθηκε στο εσωτερικό της ΕΕ.

Η αναζήτηση μιας τέτοιας συνολικής λύσης επιβάλλει αναπόφευκτα να τεθεί τέρμα στη «σαλαμοποίηση» των αποφάσεων και να ξανατεθούν στο τραπέζι όλα τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της ήδη ληφθείσας απόφασης για περικοπή της κατανάλωσης κατά 15%. Κυρίως όμως πρέπει να συμπεριλάβει και την ξεχασμένη πρόταση για κοινή χρηματοδότηση της αντιμετώπισης της κρίσης μέσω ενός νέου ταμείου. Με τον τρόπο αυτό θα αξιολογηθούν συνολικά τα υπέρ και τα κατά για κάθε χώρα. Μια τέτοια δε συζήτηση δεν μπορεί να γίνει παρά σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το αποτέλεσμα αυτής της συζήτησης θα ευνοεί μόνο την ομάδα των «15». Το ζητούμενο είναι να βρεθεί ένας κοινός τόπος που θα ενώνει και δεν θα διαιρεί. Αναπόφευκτα, μια συνολική λύση θα περιλαμβάνει στοιχεία αρεστά, λιγότερο αρεστά ή και δυσάρεστα για καθεμιά από τις δύο «ομάδες». Ετσι, ας μην αποκλείεται π.χ. οι «15» να «θυσιάσουν» το πλαφόν με αντιστάθμισμα τη δημιουργία ενός νέου ταμείου ενεργειακής κρίσης. Και αντίστροφα, οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί, προκειμένου να αποτρέψουν τη θέσπιση ενός οποιουδήποτε πλαφόν, να δεχθούν ένα νέο ευρω-ομόλογο, ή τη μετατροπή σε επιχορηγήσεις του συνόλου ή μέρους των «αζήτητων» δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στην αναζήτηση μιας τέτοιας συνολικής λύσης μπορεί να συμβάλει σημαντικά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που στην περίοδο της πανδημίας εξέδιδε οργίλα ψηφίσματα αλλά τώρα είναι πρακτικά άφωνο. Ωστόσο, η διαφύλαξη της ευρωπαϊκής ενότητας είναι πρώτιστο καθήκον του, ειδικά τώρα που η Επιτροπή δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε αυτόν τον ρόλο της. Ιδού, λοιπόν, στάδιον δόξης λαμπρόν για τους ευρωβουλευτές και ειδικά για αυτούς των 15 χωρών.

(Ο Αλέκος Κρητικός είναι Ειδικός Σύμβουλος, Πρώην ανώτερο στέλεχος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρώην Γεν. Γραμματέας, Υπουργείο Εσωτερικών –Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το K-Report)