Στις τεχνικές διαπραγμάτευσης συμπεριλαμβάνεται και η τακτική του «add on». Σύμφωνα με αυτήν, ο προσερχόμενος στη διαπραγμάτευση αρχίζει θέτοντας στο τραπέζι διεκδικήσεις πολύ περισσότερες από τον στόχο που επιδιώκει και στην πορεία, εμφανιζόμενος ότι υποχωρεί, παραιτείται από κάποιες διεκδικήσεις του, πετυχαίνοντας όμως να ικανοποιηθεί τελικώς ως προς αυτές που πραγματικά τον ενδιαφέρουν. Αυτή φαίνεται να είναι η τακτική που ακολούθησαν μέχρι σήμερα οι γνωστές βόρειες χώρες της ΕΕ, δυστυχώς μαζί με την Επιτροπή, στις συζητήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Ξεκίνησαν στην αρχή της κρίσης με το «όχι σε όλα» για να αρχίσουν μετά το καλοκαίρι, και κυρίως πρόσφατα, να «υποχωρούν» και να δέχονται να συζητήσουν κοινές προμήθειες, αλληλέγγυα κάλυψη ενεργειακών ελλειμμάτων, «διαδρόμους» πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου και εναλλακτικούς προς τον TTF δείκτες. Έχοντας όμως ενδιαμέσως ενθυλακώσει – έστω και με πολλές «τρύπες» - την απόφαση για μείωση ενεργειακής κατανάλωσης κατά 15% , άφηναν εκτός διαπραγμάτευσης την απόφαση για ένα αποτελεσματικό πλαφόν και, βέβαια, αρνούνταν και αρνούνται διαρρήδην μέχρι σήμερα κάθε συζήτηση για μια νέα γενναία χρηματοδότηση, έστω και αν αυτή ήταν η σημαία των περισσότερων από τις λοιπές χώρες, τουλάχιστον κατά τους πρώτους μήνες της κρίσης.

Η τακτική αυτή μάλλον έχει αποδώσει μέχρι σήμερα καρπούς για τις χώρες που την ακολούθησαν. Έτσι, δείχνουν να έχουν αποδεχθεί τις κοινές προμήθειες, την αλληλεγγύη στην κάλυψη ενεργειακών ελλειμμάτων και ένα «δυναμικό» όριο στην τιμή του φυσικού αερίου. Οι αποφάσεις αυτές, αν ληφθούν, είναι πράγματι σημαντικές, τόσο ως προς την παρούσα χρησιμότητά τους όσο και ως βήματα προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Σε ό,τι όμως αφορά τη θέσπιση ενός ουσιαστικού πλαφόν η απόστασή τους από τις δεκαπέντε χώρες που το υποστηρίζουν παραμένει μεγάλη. Η δε πρόταση της Επιτροπής το σκοτώνει πριν ακόμη συζητηθεί. Το να προτείνεται πλαφόν 275 ευρώ/MWh είναι σαν να βάζει η τροχαία ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας τα 350 χλμ/ώρα. Πολύ πετυχημένα το Politico χαρακτήρισε την πρόταση της Επιτροπής «ομοιοπαθητική».

Οι συγκεκριμένες βόρειες χώρες –πιστές στην τακτική του «add on»- δεν δέχονται εν τούτοις ούτε αυτό το πλαφόν. Σύμφωνα δε με πληροφορίες, ο Ολλανδός αντιπρόεδρος της Επιτροπής ζήτησε να ξεπεράσει τα 300 ευρώ/ MWh!

Εννοείται δε ότι δεν υπάρχει στην πρόταση της Επιτροπής -ούτε, βέβαια, στο τραπέζι του σημερινού συμβουλίου υπουργών- ούτε ίχνος από την αρχική διεκδίκηση της πλειονότητας των χωρών για νέα χρηματοδότηση, όπως είχε γίνει με το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα 40 δισ. που προτείνεται να αφαιρεθούν από τα σημερινά ΕΣΠΑ για να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες που δημιουργούν οι υψηλές τιμές ενέργειας, δεν μπορούν σοβαρά να θεωρηθεί ότι καλύπτουν μέρος, έστω, αυτής της διεκδίκησης.

Οι 15 χώρες/υπέρμαχοι του πλαφόν φέρονται αποφασισμένες στο σημερινό συμβούλιο να θέσουν βέτο στο σύνολο της πρότασης της Επιτροπής αν δεν γίνει δεκτή η θέσπιση ενός πλαφόν που να έχει νόημα. Μήπως όμως ήλθε και η ώρα για το δικό τους «add on»; Που θα συμπεριλάβει και την παραμερισμένη – ελπίζεται όχι και από όλους ξεχασμένη - πρόταση για μια γενναία κοινή χρηματοδοτική απάντηση; Και αν οι προοπτικές επίτευξης κάποιας συμφωνίας στο σημερινό συμβούλιο υπουργών είναι αναιμικές, μήπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου δίνει την ευκαιρία να (ξανα)μπούν πολλά πράγματα στη θέση τους
(Ο Αλέκος Κρητικός είναι Ειδικός Σύμβουλος, Πρώην ανώτερο στέλεχος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρώην Γεν. Γραμματέας, Υπουργείο Εσωτερικών –Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το K-Report)