Τι μπορεί να κρίνεται στις εκλογές; Μια ερώτηση, πολλές απαντήσεις. Κάθε απάντηση πολλά επίπεδα και πολλές πτυχές.

Η μεγιστοποίηση αξιών και ωφελημάτων είναι στο επίκεντρο ανθρώπινης αναζήτησης και ανησυχίας. Σοβαρή πτυχή παραμένει η ασφάλεια, η εσωτερική/εθνική και η διεθνής, καθώς διατέμνει την ανθρώπινη ταυτότητα και την επηρεάζει. Η αξία της ασφάλειας εκτιμάται όταν απειλείται και αποκτά το αρνητικό πρόσημό της, την ανασφάλεια.

Την ασφάλεια ως κυρίαρχη αξία ο πολίτης την απολαύει όταν την εξασφαλίζει η κάθε κυβέρνηση στο πλαίσιο των δημόσιων πολιτικών και καθίσταται ακόμη πιο σημαντική όταν το άτομο αισθάνεται ευάλωτο έναντι απειλών. Η διεθνής ασφάλεια -ευρύτερης εμβέλειας της εθνικής- είναι η αποτύπωση της διεθνούς τάξης μακριά από εντάσεις, ανησυχίες ή συρράξεις και αφορά στην απαίτηση για το ειρηνικό περιβάλλον στη διεθνή πολιτική.

Η πολιτική έχει τον πιο σπουδαίο ρόλο προκειμένου να προσδώσει το αίσθημα ασφάλειας στο άτομο, προστασίας έναντι δικών της δράσεων ή παρεμβάσεων στην εσώτερη σφαίρα, με εμπέδωση στο κράτος δικαίου, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της προσωπικότητάς του, των προσωπικών δεδομένων, των περιουσιακών στοιχείων και ελευθεριών. Ακόμη περισσότερο όταν ζυγίζει ακριβοδίκαια πως θα συμβιβάσει τα δικαιώματα με την ασφάλεια της χώρας που αφορά και το άτομο. Μεγαλύτερο είναι το διακύβευμα της ασφάλειας σε σχέση με ένα εγγυημένο οικονομικό πλαίσιο που θα του εξασφαλίσει τα μίνιμα για την καθημερινότητα και ευημερία του, την εστία του, την ασφάλεια στην επάρκεια διατροφικών απαιτήσεων, υγειονομικών θεμάτων, την ικανοποίηση των αναγκών του, την ασφάλεια στις μετακινήσεις του. Τα μέσα σταθερής τροχιάς, το οδικό δίκτυο, η εναέρια κυκλοφορία, η ακτοπλοΐα, απαιτούν ανά κατηγορία εξειδικευμένο σχεδιασμό ασφάλειας συνοδευόμενος από σύγχρονα πρωτόκολλα ελέγχου.

Στην έννοια της εθνικής ασφάλειας συγκαταλέγονται η προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας, ακεραιότητας, ασφάλειας και διατήρησης των αξιών και εθνικών συμφερόντων. Ζούμε στην εποχή που η έννοια του κινδύνου έχει πολλαπλασιαστεί. Δεν είναι μόνο ο πόλεμος η παραδοσιακή απειλή, ή η εμφύλια σύρραξη, είναι και η μαζική προσφυγική ή μεταναστευτική ροή, οι τρομοκρατικές επιβουλές και επιθέσεις, το κυβερνο-έγκλημα, τα ανεξέλεγκτα δίκτυα τύπου Τζιχάντ. Βιώνουμε απειλές και από ακραία φυσικά φαινόμενα, τις μεγα-πυρκαγιές και τους καταστροφικούς σεισμούς. Η προστασία του περιβάλλοντος, οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, οι απειλές της δημόσιας υγείας και πανδημίας, συμπληρώνουν το πλαίσιο.

Το κράτος μπορεί να αντιμετωπίσει έγκαιρα τις απειλές με οργάνωση και σχεδιασμό, αξιοποιώντας την πρόγνωση με σταθερή παρακολούθηση και ορθή αξιολόγηση, πριν ο κίνδυνος ωριμάσει και ο χρόνος αντίδρασης μειωθεί δραστικά σε βάρος των ανθρώπινων συνεπειών και απωλειών. Ο συντονισμός μεταξύ όλων των φορέων είναι το ένα ζητούμενο και ο σχεδιασμός στρατηγικής εθνικής ασφάλειας είναι η συνολική απάντηση. Προς τούτο, κρίνεται απαραίτητη η σύσταση φορέα που θα εισηγείται επ’ αυτών στον Πρωθυπουργό -ο οποίος έχει τη συνολική ευθύνη στρατηγικής και συντονισμού του κυβερνητικού έργου- και παράλληλα θα προωθεί την υλοποίηση του σχεδιασμού εθνικής ασφάλειας.

Δεν επαρκεί ένας Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας μόνο, αυτός θα είναι επικεφαλής ενός οργάνου: του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ), που πρέπει να θεσπιστεί. Ένα αμιγώς συμβουλευτικό όργανο με το οποίο θα διαβουλεύεται ο Πρωθυπουργός για το σχεδιασμό της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας. Για την αποτελεσματική λειτουργία του απαιτείται ένα επιτελείο για τη συλλογή πληροφορίας, την αξιολόγηση, την ανάλυση, την επεξεργασία στρατηγικού σχεδιασμού, το συντονισμό και τη διαχείριση κρίσεων. Θα υποστηρίζει τον Πρωθυπουργό στη διαμόρφωση συνεκτικής στρατηγικής, θα εισηγείται την ιεράρχηση των εθνικών στόχων και θα παρακολουθεί την υλοποίηση και συντονισμό.

Το ΣΕΑ θα είναι συμβουλευτικό σε αντίθεση με το ΚΥΣΕΑ το οποίο διατηρείται ως αποφασιστικό όργανο. Το ΣΕΑ ο Πρωθυπουργός θα το συγκαλεί προκειμένου να διαμορφώσει από τις εισηγήσεις των αρμοδίων περί την εθνική ασφάλεια υπουργών και άλλων αξιωματούχων το πλαίσιο της πολιτικής εθνικής ασφάλειας της χώρας.

(Ο Πέτρος Λιάκουρας είναι Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές», στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από "Τα Νέα" Σαββατοκύριακο)