Σταθεροποιήθηκε στρατιωτικά η κατάσταση στην Ουκρανία; Πιθανόν ναι. Με την έννοια ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να χάσει τα εδάφη που κατέλαβε. Πάντως όχι όλα.

Ίσως να κερδίσει και άλλα και η Ουκρανία έχει απολέσει το 20% των πιο εύφορων εδαφών της.

Σταθεροποιήθηκε η κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη σαν δυτικό προπύργιο; Απόλυτα.

Πείσθηκαν οι Αμερικανοί ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την Κίνα; Ίσως.

Η Τουρκία επιστρέφει στη Δύση; Για την ώρα αυτό φαίνεται, έστω και προσωρινά.

Προσπαθεί η Δύση να μειωθούν οι εντάσεις στη Ν.Α περιοχή για να ενισχυθεί η περίσφιγξη της Ρωσίας; Είναι φανερό.

Σε μια συμφωνία στην περιοχή μας, αυτή την ώρα, θα την πληρώσει ο πλέον αδύνατος κρίκος και ο πιο ‘’δεδομένος’’ και ‘’πιστός’’; Όταν οι μεγάλοι μοιράζουν την τράπουλα αυτό γίνεται, συνήθως.

Η μεταφορά του κέντρου βάρους από την Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή στην Ανατολική Ευρώπη δημιουργεί ψυχροπολεμικό κλίμα πολύ κοντά στην Κεντρική Ευρώπη. Οι χώρες αυτές θυμούνται ότι ίσχυε μετά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο και επιπλέον βλέπουν τον πόλεμο και τα μεταναστευτικά ρεύματα να έρχονται πιο κοντά τους. Οι εξοπλισμοί εντείνονται σε βάρος των κοινωνικών προγραμμάτων. Τις προηγούμενες μέρες η Γερμανία ανακοίνωσε την περικοπή 31 δις από τα κοινωνικά προγράμματα. Αν λάβουμε υπόψη και την οικονομική ύφεση, την διακοπή φτηνού φυσικού αερίου από την Ρωσία, το επίπεδο διαβίωσης των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων χειροτερεύει. Μπροστά στους κινδύνους τα στρώματα αυτά οδηγούνται με γρήγορους ρυθμούς στα ακροδεξιά κόμματα και στη συντηρητικοποίηση.

Στο πεδίο των μαχών η ουκρανική αντεπίθεση συμπληρώνει ενάμιση μήνα προσπαθειών και δεν έχει αποδώσει καρπούς. Δεν έχει καταληφθεί κανένας μεγάλος κατοικημένος τόπος, ούτε φυσικά έγινε προέλαση στην κατεύθυνση της Κριμαίας ή στα λιμάνια της Μαριούπολης και του Μπριάνσκ. Δεν έχουν πλησιάσει ούτε την κύρια ρωσική αμυντική γραμμή. Οι ως τώρα μάχες γίνονται μπροστά από αυτή, όπου υπάρχουν τα ναρκοπέδια και οι ανασχέσεις του ρωσικού πυροβολικού.

Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν προκαλέσει τεράστιες απώλειες σε ανθρώπους και σύγχρονο υλικό που προήλθε από την Δύση. Οι Αμερικανοί προμήθευσαν την Ουκρανία ακόμη και με πυρομαχικά διασποράς (clusterbombs),τα οποία προκαλούν απώλειες σε ακάλυπτους στρατιώτες αλλά και παραμένουν σε ένα ποσοστό μελλοντικός κίνδυνος για ανυποψίαστους πολίτες. Οι Bρετανοί προμήθευσαν με πυραύλους μακρού βεληνεκούς Storm Shadow για προσβολή κέντρων διοίκησης, αποθηκών πυρομαχικών και γεφυρών. Οι Γάλλοι επίσης θα προμηθεύσουν παρόμοιους πυραύλους Scalp. Όμως δεν προμήθευσαν αεροσκάφη F-16 και για την ώρα υποσχέθηκαν μόνο εκπαίδευση πιλότων. Τα παραπάνω πυρομαχικά δεν μπορούν να αλλάξουν τον συσχετισμό στις δυνάμεις της πρώτης γραμμής. Παρατείνουν όμως την αντιπαράθεση.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες και μετά την απογοήτευση του Ζελένσκι για την μη αποδοχή της αίτησης ένταξης στο ΝΑΤΟ η κατάσταση βρίσκεται σταθεροποιημένη με τους Ουκρανούς αποδυναμωμένους και τους Ρώσους να μην μπορούν να προελάσουν προς τον Δνείπερο στο κεντρικό μέτωπο αλλά να υπερισχύουν σε δυνάμεις και αεροπορικά μέσα και να αναμένουν την μεγαλύτερη φθορά των Ουκρανών για να προελάσουν και να απαιτήσουν διαπραγματεύσεις. Οι Ουκρανοί δεν πρόκειται να αποδεχτούν την απώλεια των εδαφών τους αλλά μια κατάπαυση του πυρός θα είναι σε λίγο καλοδεχούμενη και θα υπάρξει ένας ‘’παγωμένος’’ πόλεμος διαρκείας. Αυτό ευνοεί τον επερχόμενο ψυχρό πόλεμο και την μακρόχρονη αντιπαράθεση.

Η Δύση έχει ήδη αναλάβει τον εξοπλισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, τη δημιουργία εμπειροπόλεμου στρατού και απολαμβάνει την υποστήριξη του ουκρανικού λαού. Η Ουκρανία (μισή ή ολόκληρη) θα είναι το νέο Ισραήλ της Δύσης στο υπογάστριο της Ρωσίας και η bufferzone που θα προστατεύει την Ευρώπη. Η δεύτερη γραμμή πίεσης της ρωσικής πλευράς θα είναι η Πολωνία, και δημιουργείται μια νέα γραμμή αντιπαράθεσης όπως την εποχή του ψυχρού πολέμου με την Τσεχία, Σλοβακία, Ρουμανία και Μολδαβία και φυσικά τις Βαλτικές χώρες. Τους ζωτικούς χώρους της Μαύρης Θάλασσας θα φυλάσσουν η Βουλγαρία, Τουρκία, Ελλάδα και στην Βαλτική και Αρκτικό κύκλο οι: Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία, Δανία.
Έτσι η Ανατολική Ευρώπη γίνεται προπύργιο απέναντι στη Ρωσία αλλά και κάστρο συντηρητικών ιδεών και της Ακροδεξιάς. Και εδώ έρχεται η ειρωνεία γιατί θα υπάρχει αντιπαράθεση Ρωσικής και δυτικής Ακροδεξιάς. Η κατάσταση θυμίζει περισσότερο παραμονές Α’ Παγκόσμιου Πολέμου παρά Β΄Π.Π. Η περίπτωση της Ουγγαρίας με την ακροδεξιά αλλά πιο κοντά στη Ρωσία πολιτική είναι ιδιαίτερη και δεν αλλάζει την μεγάλη εικόνα.

Η φιλοσοφία των νεοφιλελεύθερων ότι θα μπορούσαν να πάρουν πίσω (friendshoring/nearshoring) τις βιομηχανίες που πήγαν από την εποχή του Νίξον (1970) στην Κίνα και τις άλλες χώρες της Ασίας, με το φτηνό εργατικό δυναμικό, δεν απέδωσε. Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Γιέλλεν επισκέφθηκε πρόσφατα την Κίνα σε μια προσπάθεια αποκατάστασης σχέσεων. Έγινε αντιληπτό ότι η Κίνα μαζί με τις χώρες των BRICS δεν μπορούν πλέον να γυρίσουν πίσω στην εποχή του πλήρους δυτικού ελέγχου. Τους ακολουθούν η Σαουδική Αραβία και χώρες της Αφρικής.

Η Τουρκία αφού πέτυχε να κρατήσει ουδέτερη στάση στην διαμάχη Ουκρανίας-Ρωσίας, από τη μια πουλώντας drones και από την άλλη αγοράζοντας πετρέλαιο, αντιαεροπορικά S-400 και υποδεχόμενη Ρώσους τουρίστες, έρχεται να συμβιβαστεί με την Δύση χάριν των F-16 και της φημολογούμενης οικονομικής ενίσχυσης από το ΔΝΤ. Να θυμίσουμε ότι η Τουρκία έχει τον μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ και η Δύση την έχει ανάγκη λόγω τους μεγέθους της.

Η Τουρκία χρειάζεται ισχυρούς φίλους λόγω της οικονομικής της κατάστασης αλλά και των προοπτικών της τουρκικής βιομηχανίας. Χρειάζεται ενέργεια που τις παρέχουν οι αραβικές χώρες και το Αζερμπαϊτζάν. Θέλει όμως δική της ενέργεια και αυτή την αναζητά στην Ν.Α. Μεσόγειο, παραβιάζοντας την Κυπριακή ΑΟΖ ή σε συμφωνία με την Αίγυπτο.

Η Δύση δεν θέλει αναταράξεις στο μαλακό υπογάστριο του Αιγαίου και της Ν.Α. πτέρυγας του ΝΑΤΟ, θέλει όμως μια Τουρκία κοντά της και εδώ αρχίζουν οι προβληματισμοί για τις συνομιλίες Μητσοτάκη-Ερντογάν κάτω από την επίβλεψη Αμερικανών και Γερμανών.

Ο πρωθυπουργός προειδοποίησε για συνομιλίες με πιθανές ‘’υποχωρήσεις’’ και για ‘’γεωπολιτικό’’ (όχι νομικό) ζήτημα με τις θαλάσσιες ζώνες.
Για να ακολουθήσει ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Τσελίκ λέγοντας ‘’συνομιλίες με στρατιωτικοποιημένα νησιά δεν γίνονται’’.
Θυμόμαστε βέβαια τα λόγια του Αμερικανού ΥΠΕΞ επί Τράμπ (Πομπέο) ότι θα πρέπει να ‘’υπάρξει μείωση του στρατιωτικού ίχνους στα νησιά’’. Και θυμόμαστε επίσης την απόσυρση των τεθωρακισμένων BMP-1 από τα νησιά για την Ουκρανία.

Όταν οι συνομιλίες γίνονται σε περιβάλλον παγκόσμιας αναδιανομής γίνεται αυτό που λέει η παροιμία ‘’τσακώνονται τα λιοντάρια για να την πληρώσουν τα βατράχια’’. Την πληρώνει αυτός που τον έχουν λιγότερο ανάγκη ή που δεν αντιδρά. Ο ‘’πιστός’’ και ‘’δεδομένος’’.
Πρέπει επιτέλους να υπάρξουν φανερές κόκκινες γραμμές και η σταθερή άρνηση αποστρατιωτικοποίησης των νησιών (άμεσης ή έμμεσης) είναι το κυριότερο.
Καμία χώρα δεν θα μας στηρίξει αν δεν εξυπηρετούνται τα δικά της συμφέροντα.
Η προστασία της κυριαρχίας της χώρας είναι δική μας υπόθεση.

(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)